Wystawa “Górnictwo i sztuka. Kolekcja porcelany Middelschulte” w Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce
Dekoracja środka stołu "Kopalnia", wg modeli J. J. Kändlera, M. Aciera(?) i J.P.Helmiga, Miśnia ok. 1752 i 1900 (realizacja z nowej formy, 1984 r.)
W powszechnym wyobrażeniu porcelana i górnictwo wydają się pojęciami przeciwstawnymi. Cóż może łączyć kruche piękno białej porcelany z ciężko pracującymi w podziemiach górnikami? Aby się tego dowiedzieć warto zobaczyć wystawę „Górnictwo i sztuka. Kolekcja porcelany Middelschulte”, która zachwyca wczesnoeuropejską porcelaną i zaskakuje zdobiącymi ją motywami górniczymi. Są wśród nich unikaty. W Polsce wystawa jest prezentowana po raz pierwszy.
Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka zaprasza na wystawę do Zamku Żupnego w Wieliczce w dniach 23 maja – 22 października 2023 r.
W połowie XVIII wieku „na salonach” zupełnie inaczej niż obecnie wyglądał wizerunek pracy w kopalni. Wówczas górnicze postacie, które pojawiały się na filiżankach, talerzach, czajniczkach i tabakierkach, miały kapelusze z kokardami, getry i buty ze złotymi sprzączkami. Mogły je też udawać putta ubrane w stroje górników…
Figurki górników początkowo powstawały na zamówienie Augusta Mocnego, króla polskiego i elektora saskiego, który lubił je oglądać na stołach bankietowych. Zapewne wynikało to stąd, że górnictwo w Saksonii w I połowie XVIII w. prężnie się rozwijało i przynosiło mu znaczne dochody. Król cenił też bardzo porcelanę chińską i japońską wydając na nią duże kwoty. Po odkryciu receptury porcelany i uruchomieniu manufaktury w Miśni mógł połączyć obie pasje. Dlaczego figurki pojawiały się na stołach w czasie uczt dworskich? Układano z nich dekoracyjne aranżacje, które bawiły biesiadników i dostarczały im tematów do rozmów.
Wśród 170 luksusowych obiektów prezentowanych na wystawie można zobaczyć: elementy zastawy stołowej, kałamarze, tabakierki i naparstki a także elementy dekoracji stołów oraz liczne figurki górników i członków orkiestry. Pochodzą z najstarszych wytwórni porcelany, między innymi z Miśni, Wiednia i Berlina. Warte podkreślenia jest, że w wielu wypadkach stanowią unikaty, czyli jedyne znane egzemplarze danego modelu.
Uwagę zwracają nie tylko obiekty, ale także sceny malowane na nich. Ukazują górskie pejzaże, piętrzące się wydobyte rudy, pracowników wykonujących różne prace, urzędników doglądających górników lub spacerujących z eleganckimi damami. Pozwalają zajrzeć do wnętrza kopalni, a nawet pokazują groźny wybuch.
W kolekcji znajdują się dzieła wielkich artystów. Podziwiać można malarskie popisy Bonaventury Häuera (1709–1782) i kunszt rzeźbiarski Johana Joachima Kändlera (1706–1775), najwybitniejszego modelarza miśnieńskiej wytwórni, który wprowadził modę na porcelanowe figurki na stołach Europy i opracował ich liczne wzory.
Wystawie towarzyszy katalog w języku polskim i angielskim.
Kolekcja Achima Middelschulte
Prezentowane obiekty pochodzą z kolekcji Fundacji Achima i Beate Middelschulte z Essen w Niemczech, która przechowywana jest w Niemieckim Muzeum Górnictwa w Bochum. Porcelana o tematyce górniczej fascynowała A. Middelschulte od młodości. Nieprzerwanie wzbogacana nabytkami na międzynarodowych aukcjach budzi podziw nie tylko znawców. W jej skład wchodzą okazy pochodzące z innych bardzo znanych kolekcji (np. rodzin: Blohm czy Oppenheimer), niekiedy o skomplikowanych i dramatycznych dziejach.
Organizator: Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
Współpraca: Niemieckie Muzeum Górnictwa w Bochum
Kurator wystawy: Klementyna Ochniak-Dudek
Projekty graficzne: Anita Mrugacz
Oprawa plastyczna: Marek Suchowiak
Program wydarzeń towarzyszących wystawie:
Spotkania z kuratorką Klementyną Ochniak-Dudek połączone ze zwiedzaniem wystawy:
- Opowieść o górnikach i “białym złocie” porcelany oraz jej początkach w Europie – 24.05, godz. 17.00.
- “Krzywy górnik”, czyli najwcześniejsze porcelanowe wizerunki górników – 2.07
- Porcelanowy luksus. O zastawie stołowej nie tylko do kawy i herbaty – 20.08
- Wielcy mistrzowie z Miśni: rzeźbiarz J. J. Kändler, malarz J. G. Häuer – 17.09
- Finisaż – 22.10
Spotkanie dla rodzin z dziećmi:
- W ramach cyklu „Mama, Tata i Ja” – „Górnik na talerzu” – 18.06
Porcelanowi górnicy w zbiorach wielickiego Muzeum
Jak informuje Dyrektor Jan Godłowski – Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka posiada w swoich zbiorach 6 porcelanowych figurek górników wykonanych w Miśni w połowie XVIII wieku. Ich autorem jest Johann Joachim Kaendler, najbardziej rozpoznawalny rzeźbiarz tej manufaktury. Postacie muzyków i górniczej kadry prezentują różne kategorie w hierarchii górniczej, co rozpoznać można po ubiorze i trzymanych w rękach akcesoriach. Dodaje też, że w pierwszej połowie XVIII wieku górniczy specjaliści z Saksonii zarządzali Żupami Krakowskimi, czyli kopalniami soli w Wieliczce i Bochni.
Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).
