Czerwcowy moc atrakcji w Muzeum Śląskim

Muzeum Śląskie z nagrodą Sybilla 2022 za Wydarzenie Muzealne Roku, finisaż wystawy Głusza w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Open the Door”, wystawa odzyskanych sreber Funduszu Obrony Narodowej oraz zapowiedź nowej wystawy czasowej!

W środę 31 maja 2023 roku na Zamku Królewskim na Wawelu odbyła się 43. gala wręczenia nagród dla laureatów Konkursu na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla 2022. Jury konkursowe tegorocznej edycji Sybilli dokonało oceny ponad 140 zrealizowanych w 2022 roku muzealnych projektów.

Muzeum Śląskie otrzymało nagrodę za projekt naukowo-badawczy dotyczący edycji źródeł w postaci tekstów źródłowych z tzw. Archiwum Powstań Śląskich zawierającego materiały pierwotne, czyli wytworzone w latach 1919–1921. Przedmiotem nagrody było trzytomowe wydawnictwo pt. „Archiwum Powstań Śląskich”, wydane w latach 2017–2022, zawierające materiały pierwotne do dziejów powstań śląskich, a więc wytworzone w latach 1919–1921. Całość uporządkowano według struktur organizacyjnych, opatrzono niezbędnymi nagłówkami i legendami, które ułatwiają korzystanie z tego ogromnego materiału. Każdy z tomów posiada osobny indeks osobowy. Wydawnictwo przeznaczone jest dla historyków, a przede wszystkim dla potomków powstańców śląskich, którzy szukają śladów działalności swoich przodków.

Autorami publikacji są dr Paweł Parys i prof. dr hab. Edward Długajczyk. „Materiały pierwotne do dziejów powstań śląskich pochodzą z zasobów Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, zawierają głównie dokumentację personalną powstańców śląskich i członków POW. Całość uporządkowano według struktur organizacyjnych, opatrzono niezbędnymi nagłówkami i legendami, które ułatwiają korzystanie z tego ogromnego materiału. Każdy z tomów posiada osobny indeks osobowy” – wyjaśnia dr Paweł Parys, kustosz Działu Historii, współautor nagrodzonej publikacji.

Konkurs na Wydarzenie Muzealne Roku Sybilla jest od lat najważniejszą formą uznania najwybitniejszych osiągnięć polskich muzeów działających oraz realizujących zadania statutowe w kraju i poza jego granicami. Sybilla to też propagowanie najlepszych wzorów działalności muzealnej oraz nieocenione źródło wiedzy o historii oraz kierunkach rozwoju polskiego muzealnictwa. Organizatorem Konkursu jest rokrocznie Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

W najbliższą niedzielę 4 czerwca 2023 roku zapraszamy na finisaż międzynarodowej wystawy „Głusza, którą można było zwiedzać od 2022 roku w budynku Łaźni. „Głusza” to rozbudowany projekt, którego częścią była wystawa stworzona przez słyszących i Głuchych kuratorów, która opowiadała o tym, w jaki sposób język wpływa na nasze postrzeganie rzeczywistości. Ekspozycja przybliżała mało znaną, ale fascynującą kulturę i sztukę Głuchych.

Finisaż wystawy jest częścią Międzynarodowego Festiwalu Open the Door realizowanego przy współpracy z Teatrem Śląskim im. S. Wyspiańskiego w Katowicach. W ramach współpracy teatru i muzeum o godzinie 17:00 zapraszamy na prezentację spektaklu grupy warsztatowej osób słyszących i Głuchych w reżyserii Bogusława Słupczyńskiego pt.: „Niemiłość, czyli siedemnaście spotkań”.

W spektaklu biorą udział osoby głuche, słabosłyszące i słyszące oraz tłumacz, który stanowi odzwierciedlenie relacji tych osób w życiu, zwłaszcza publicznym. Tłumacz języka migowego jest także aktorem. Spektakl ma przemawiać do widowni zintegrowanej, bez podziału i bez wyłączności. Jak mówi reżyser „Popełniliśmy mnóstwo błędów, potykaliśmy się, walczyliśmy z tłumaczeniem tekstu, czasem i własnymi słabościami. Byliśmy grupą szlachetnych ochotników, którzy wzajemnie sobie zaufali. Nasza praca nie jest zakończona – to w zasadzie początek procesu, którego efektem powinno być usunięcie audiodeskrypcji, napisów, tłumaczenia migowego z przekazu w teatrze Głuchych i słyszących. Wierzę, że jest możliwa „technika” przekazu czytelnego dla każdego odbiorcy, przekazu realizowanego wysokim językiem sztuki teatralnej”. /Spektakl rozpocznie się o godzinie 17:00 w salce H/.

O godzinie 12:00 zapraszamy na panel dyskusyjny pt.: Autorytet i autorytarność języka. O poszukiwaniu nowych form dla głosek i migów.

Dyskusja z udziałem artystów, kuratorów, filmoznawców dotyczyć będzie komunikacji wizualnej, języka teatru, pogranicza języków fonicznych i przestrzenno-wizualnych oraz ich znaczenia w sztukach wizualnych i performatywnych. Gośćmi panelu dyskusyjnego będą:
– Bogusław Słupczyński – reżyser teatralny,
– Dagmara Gumkowska – kuratorka festiwalu Open the Door, Teatr Śląski,
– Dagmara Stanosz – kuratorka projektu „Głusza”,
– wykonawcy spektaklu „Niemiłość, czyli siedemnaście spotkań”.

O godzinie 15:00 ostatnia szansa, by wziąć udział w oprowadzanie kuratorskim po wystawie „Głusza”, które poprowadzi dr Michał Burdziński w budynek Łaźni.

W środę 7 czerwca 2023 roku polecamy Państwa uwadze nowość w przestrzeni wystawy Historia Górnego Śląska – wystawę Nie zmarnujcie niepodległości. Srebra Funduszu Obrony Narodowej. Prezentacja łączy rzeczy osobiste, podarowane w ramach ogólnopolskiej zbiórki, z pokazem broni, której egzemplarze były kupowane za zebrane fundusze. Całość dopełniły plakaty i archiwalne fotografie ze Śląska, pokazujące duże zaangażowanie mieszkańców regionu i rangę uroczystości towarzyszących zbiórkom na FON.

Srebrne przedmioty były prezentami, podarkami upamiętniającymi ważne momenty z życia człowieka – związane z jubileuszami, uroczystościami religijnymi czy karierą zawodową. Artefakty te odznaczają się kunsztem wykonania, a zarazem są nośnikami pamięci, gdyż umieszczono na nich liczne dedykacje, podziękowania, życzenia.

Zbiórki FON na Śląsku były chętnie wspierane przez zakłady pracy, grupy zawodowe, a nawet szkoły. Świadczą o tym fotografie, na których uwieczniono uroczyste przekazanie broni, masek gazowych i zebranych pieniędzy. Na zdjęciu z 11.11.1938 r. możemy zobaczyć właścicieli katowickiej firmy „Wyk” przekazujących broń na pl. Sejmu Śląskiego. Inna fotografia z 1939 r. przedstawia przekazanie karabinów maszynowych ufundowanych przez górników z kopalni „Śląsk”. Odzew społeczeństwa śląskiego na decyzję o powołaniu Funduszu Obrony Narodowej (FON) był spontaniczny i przerósł wszelkie oczekiwania. Na terenie całego autonomicznego województwa śląskiego organizowano zbiórki pieniędzy i wartościowych przedmiotów, a mieszkańcy chętnie wspierali tę inicjatywę. Duże darowizny były składane przez zarządy i pracowników górnośląskich koncernów przemysłowych (takich jak: „Wspólnota Interesów”, „Huta Pokój”, „Giesche”, „Rybnickie Gwarectwo Węglowe”). Pracownicy kopalni, hut i innych zakładów przemysłowych samoistnie czasowo opodatkowywali się na cele wzmocnienia obronności lub przeznaczali na nie jednodniowe zarobki. Do akcji włączył się też szereg instytucji, stowarzyszeń, organizacji (społecznych, młodzieżowych, religijnych, paramilitarnych), klubów sportowych, szkół oraz przedstawiciele różnych zawodów.

Plenum Sejmu Śląskiego przeznaczyło milion złotych z nadzwyczajnych dochodów Skarbu Śląskiego. W miarę możliwości darczyńców ofiarowywane były rzeczy od najdrobniejszych, jak hełmy i maski gazowe, po tak kosztowne jak czołgi i samoloty. Poza datkami na FON Ślązacy wspierali też Fundusz Obrony Morskiej, Ligę Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej oraz subskrybowali Pożyczkę Obrony Przeciwlotniczej. Do wybuchu wojny nie zdołano wykorzystać wszystkich zebranych środków.

W piątek 16 czerwca 2023 roku wydarzenie godne uwagi – wernisaż otwarcia wystawy czasowej, prezentującej ponad 100 prac, zarówno obrazów olejnych, akwareli jak i sztandarów, autorstwa Jerzego Dudy-Gracza. Prezentowane eksponaty są impresjami na temat wszystkich utworów fryderyka Chopina, łącznie z tymi, których zapis nutowy zaginął i znane nam są jedynie z listów kompozytora. Córka artysty Agata Duda-Gracz, kuratorka wystawy zaznacza: „Wystawa, którą prezentujemy w Muzeum Śląskim jest zawężona do trzonu kolekcji, czyli tych prac, które Jerzy Duda-Gracz uważał za najważniejsze.”

Wystawa prezentowana będzie w wyremontowanej, wyjątkowo zaaranżowanej na potrzeby prezentacji prac z cyklu chopinowskiego – przestrzeni wystaw czasowych na poziomie -4. Odwiedzającym wystawę, która potrwa do 3 marca 2024 roku, oprócz wrażeń estetycznych towarzyszyć będą wrażenia słuchowe. Dzięki uprzejmości Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina w Warszawie, przestrzeń ekspozycji rozbrzmiewać będzie muzyką Fryderyka Chopina w interpretacji światowej sławy pianisty Janusza Olejniczaka. To właśnie nagrań w jego wykonaniu namiętnie słuchał Jerzy Duda-Gracz podczas tworzenia monumentalnej kolekcji chopinowskiej.
Kuratorami wystawy są: Agata Duda-Gracz oraz Andrzej Holeczko-Kiehl.

Wernisażowi wystawy „Chopinowi Duda-Gracz” towarzyszyć będzie koncert, który składać się będzie z 8 utworów F. Chopina – cztery w wykonaniu fortepianowym i co jest sensacją – cztery w transkrypcji na skrzypce. Program jest zwartą całością scenariuszową – zapowiedzi poszczególnych utworów łączą się z twórczością ich malarskiej interpretacji Jerzego Dudy-Gracza. Światowej sławy skrzypek Piotr Gładki specjalnie na jeden dzień przyjedzie z Wiednia, gdzie pracuje w Operze Wiedeńskiej, mając na uwadze swoje związki z Akademia Muzyczną w Katowicach i twórczością Jerzego Dudy-Gracza i da krótki koncert w towarzystwie pianistki z Akademii Muzycznej w Katowicach – Joanny Steczek. Prowadzenie koncertu: Iwona Strzelewicz-Ziemiańska.

Wystawa zostanie otwarta dla zwiedzających 17 czerwca 2023 roku.

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).