Politechnika Śląska liderem międzynarodowego konsorcjum w programie Horyzont Europa, które opracuje metody redukcji hałasu urządzeń

Hałas, wg Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), jest drugą z przyczyn współczesnych chorób cywilizacyjnych. Nad metodami jego redukcji, w ramach projektu badawczego „Active reduction of noise transmitted into and from enclosures through encapsulated structures – IN-NOVA”, finansowanego z programu Horyzont Europa, będzie pracować kilkanaście uczelni, koncernów i instytucji z całego świata. Liderem projektu jest Politechnika Śląska, a koordynuje go prof. Marek Pawełczyk, prorektor Politechniki Śląskiej ds. nauki i rozwoju, tutaj występujący w roli naukowca.

Projekt „Active reduction of noise transmitted into and from enclosures through encapsulated structures – IN-NOVA” dotyczy redukcji hałasu transmitowanego przez zamknięte struktury w pojazdach samochodowych, samolotach, urządzeniach przemysłowych i domowych, za pomocą sterowania mikrodrganiami ich obudów.

– Jest to projekt badawczy realizowany w programie Horyzont Europa. Mamy wyjątkowy zaszczyt, ponieważ zostaliśmy liderem dużego konsorcjum naukowo-przemysłowego, złożonego z europejskich uczelni badawczych znajdujących się na pierwszych kilkudziesięciu miejscach głównych list rankingowych, ale także z olbrzymich przedsiębiorstw rozpoznawalnych na całym świecie. Pełnienie przez Politechnikę Śląską funkcji lidera w projekcie europejskim, zwłaszcza tak rozległym i z dużym budżetem, jest szczególnie cenione w ewaluacji działalności naukowej oraz należy do najważniejszych wskaźników w rozliczaniu udziału w programie Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza. Pozwala nam także tworzyć własną prestiżową sieć badawczą – mówi prof. Marek Pawełczyk.

W ramach projektu będzie prowadzona intensywna działalność badawcza, powstanie wiele doktoratów, w tym również wspólnych [międzyuczelnianych we współpracy z partnerami z przemysłu]. Powstaną gotowe rozwiązania techniczne, zostaną opracowane normy oraz metody certyfikacji, zostanie zorganizowanych wiele szkoleń i działań popularyzujących zaproponowane rozwiązania redukcji hałasu. Powstanie co najmniej 30 publikacji w renomowanych czasopismach, a także szersze opracowania naukowe, materiały szkoleniowe i zgłoszenia patentowe. Zostaną zorganizowane konferencje naukowe, powstaną spółki spin-off.

Celem projektu jest opracowanie systemów redukcji hałasu przechodzącego przez obudowy urządzeń. Są to zarówno urządzenia przemysłowe i gospodarstwa domowego, ale również samoloty czy samochody. – Hałas przechodzący przez takie obudowy powoduje dużą uciążliwość, a w przypadku urządzeń przemysłowych jest również powodem wielu chorób cywilizacyjnych. Dlatego redukcja hałasu ma olbrzymie znaczenie. Niestety obecne techniki jego redukcji, polegające głównie na izolacji pasywnej poprzez bariery dźwięko-akustyczne są niewystarczające. Jedynie bardzo grube i ciężkie materiały mogłyby być skuteczne. Jednak w dobie redukcji surowców mineralnych takie rozwiązania nie są akceptowalne. Mniejsza waga to też mniejsze zużycie energii. Dlatego należy poszukiwać innych, bardziej efektywnych rozwiązań powodujących nie tylko redukcję hałasu, ale również redukcję ciężaru i rozmiaru urządzeń przy odpowiedzialnym wykorzystaniu materiałów – wskazuje profesor.

Projekt dotyczy redukcji hałasu przechodzącego przez obudowy zamknięte z maszyn i urządzeń oraz do przestrzeni znajdującej się wewnątrz, np. w samolotach czy samochodach. — Metody, które chcemy zastosować są metodami bardzo innowacyjnymi. Dotyczą redukcji hałasu poprzez sterowanie mikrodrganiami struktur. Można to wytłumaczyć na przykładzie poszycia kadłuba samolotu jako bariery dźwiękochłonnej dla hałasu transmitowanego od silników do kabiny pasażerskiej. Nasze rozwiązanie umożliwi sterowanie mikrodrganiami tworzących go warstw, przekształcając poszycie w naturalną blokadą dla hałasu – wyjaśnia profesor.

„IN-NOVA” to projekt wielowątkowy, którego celem jest także powołanie dużej sieci naukowo-przemysłowej krajów Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii oraz państw spoza Unii. – Zaprosiliśmy do współpracy tak znane uczelnie, jak: KU Leuven, University College London, University of Southampton, Universitat Politecnica de Valencia, Otto-Von-Geuricke Universitaet Magdeburg, niemiecki instytut badawczy DLR, który jest odpowiednikiem NASA w Europie oraz światowej klasy przedsiębiorstwa: Airbus, Siemens, Analog Devices, Muller-BBM – wylicza profesor Pawełczyk. W projekcie uczestniczą także naukowcy z uczelni badawczych spoza Europy: Hong-Kong Polytechnic University, Nanyang Technological University Singapore, Kansai University, Qatar University, Universidad Austral of Chile.

— Tak silne konsorcjum jest głównie efektem mojej wieloletniej pracy w ramach International Instiutute of Acoustics and Vibration – międzynarodowego towarzystwa naukowego, którym mam zaszczyt kierować. Bardzo się cieszę, że wraz z Panem dr. hab. Stanisławem Wroną z Katedry Pomiarów i Systemów Sterowania zdołaliśmy przygotować wniosek bez angażowania jakichkolwiek firm wspierających, który uzyskał tak wysoką ocenę Komisji Europejskiej. Mam nadzieję, że sukces ten zachęci innych naukowców do konsekwentnego budowania własnych konsorcjów i ubiegania się o projekty europejskie w tej najbardziej prestiżowej i odpowiedzialnej roli – roli lidera, czego zarówno Politechnika Śląska, jak i inne polskie uczelnie bardzo potrzebują, aby zwiększać swoją rozpoznawalność i znaczenie na naukowej mapie badawczej – przyznaje prof. Pawełczyk.

Realizację projektu wspierają ponadto instytucje i przedsiębiorstwa: Główny Urząd Miar, Noise Abatement Society, Stadler, Diehl Aviation. – Chcemy wykorzystać naszą współpracę, by również opracować normy dotyczące aktywnych metod redukcji hałasu urządzeń. Miałyby być one wdrożone w Wielkiej Brytanii, a dzięki odpowiedniemu lobbingowi zabiegać będziemy także o ich przyjęcie w Unii Europejskiej i innych państwach – dodaje profesor.

Kolejnymi walorami Projektu „IN-NOVA” są aspekty dotyczące rozwoju naukowego. – Chcemy w ramach tej sieci wykształcić młode kadry naukowców. Planujemy m.in. zrekrutować dziesięcioro doktorantów. W większości przypadków doktoranci będą pracować w oparciu o umowy międzynarodowe i wspólne doktoraty, otrzymując swój stopień naukowy w dwóch uczelniach. Wartością dodaną udziału w projekcie będzie przygotowanie młodych naukowców do pełnienia roli liderów w zakresie związanym z metodami redukcji hałasu urządzeń. Będą oni korzystali z wielu możliwości staży zarówno w innych uczelniach, ale także w międzynarodowych przedsiębiorstwach. Zadeklarowaliśmy powstanie rozwiązań technicznych, które będą wdrażane przez firmy będące beneficjentami czy partnerami w projekcie – mówi prof. Pawełczyk.

Redukcja hałasu urządzeń przełoży się na poprawę naszego komfortu życia, a także pracy np. w przemyśle. — Dotychczasowe doświadczenie zastosowania tego typu metod, zebrane w Katedrze Pomiaru Systemów Sterowania Politechniki Śląskiej, na podstawie badan laboratoryjnych oraz w oparciu o testy na urządzeniach rzeczywistych nabytych z rynku, pokazują, że są one jak najbardziej efektywne i pozwalają uzyskać zdecydowanie większe efekty redukcji hałasu, niż metody klasyczne. Natomiast pozostaje jeszcze wiele kwestii do rozwiązania, w czym pomoże waśnie to międzynarodowe konsorcjum — podsumowuje prof. Marek Pawełczyk

Źródłem finansowania projektu „IN-NOVA” są fundusze z Unii Europejskiej w programie Horyzont Europa. Projekt uzyskał ocenę 95,80% i otrzymał finansowanie na poziomie 100%. Całkowity koszt projektu wynosi ok. 2,7 mln Euro. Przewidywany czas rozpoczęcia projektu to koniec 2022 roku, w zależności od ostatecznych ustaleń w gronie Partnerów. Czas realizacji wynosi 4 lata.

Marek Pawełczyk – notka biograficzna

Prof. dr hab. inż. Marek Pawełczyk, czł. kor. PAN jest specjalistą z zakresu automatyki przemysłowej, przetwarzania sygnałów, wibroakustyki i modelowania matematycznego. Jest autorem lub współautorem ponad 250 publikacji naukowych, 3 monografii w jęz. angielskim, 12 zgłoszeń patentowych krajowych i międzynarodowych. Kierował 5 oraz był wykonawcą w 7 projektach UE, KBN, MNiSW, NCBiR i NCN, a także kierował 15 oraz był wykonawcą w 8 projektach przemysłowych. Od 2021 r. kieruje w Politechnice Śląskiej projektem w programie Horyzont 2020 w roli partnera w konsorcjum międzynarodowym, a w 2022 r. jako koordynator otrzymał projekt w programie Horyzont Europa w roli lidera międzynarodowego konsorcjum naukowo-przemysłowego. W Politechnice Śląskiej koordynuje programy Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza oraz Uniwersytet Europejski EURECA-PRO.

Stopień naukowy doktora uzyskał z wyróżnieniem w 1999 r., doktora habilitowanego w 2005 r., na Wydziale Automatyki, Elektroniki i Informatyki Politechniki Śląskiej, zaś tytuł profesora nauk technicznych w 2014 r. Od 2022 r. jest członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk.

Obecnie pełni funkcje: Prorektora ds. Nauki i Rozwoju Politechniki Śląskiej; kierownika Katedry Pomiarów i Systemów Sterowania w Politechnice Śląskiej; prezydenta międzynarodowego towarzystwa naukowego International Institute of Acoustics and Vibration działającego w ok. 70 krajach; przewodniczącego Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych; przewodniczącego Komisji Metrologii przy Oddziale Polskiej Akademii Nauk w Katowicach; członka Prezydium Komitetu Automatyki i Robotyki Polskiej Akademii Nauk; wiceprezesa stowarzyszenia ProSilesia – Biznes Nauka Samorząd; wiceprzewodniczącego Kolegium Prorektorów ds. Nauki i Rozwoju Publicznych Wyższych Uczelni Technicznych; przewodniczącego kapituły programu Ambasadorów Kongresów Polskich; eksperta ONZ w United Nations Academic Network for Development Dialogue, redaktora zarządzającego czasopisma International Journal of Acoustics and Vibration. Jest członkiem Komitetu Polityki Naukowej, a w roku 2021 był jego przewodniczącym. W latach 2016-2021 przewodniczył konsorcjum Progres3 zrzeszającym 16 uczelni z Polski, Czech i Słowacji. Wygłosił 25 wykładów zaproszonych na uczelniach, w instytucjach naukowych lub wykładów plenarnych na konferencjach. Był członkiem komitetów organizacyjnych 22 kongresów i konferencji, w tym przewodniczącym 6 oraz współprzewodniczącym 8 wydarzeń, a także członkiem komitetów programowych 66 kongresów i konferencji. Wiele z jego opracowań zostało wdrożonych.

Za swe osiągnięcia był wielokrotnie nagradzany przez m.in.: Polską Akademię Nauk, Ministra Szkolnictwa Wyższego, Fundację na Rzecz Nauki Polskiej, FIAT, SIEMENS.

Politechnika Śląska – informacja o uczelni

Politechnika Śląska to najstarsza uczelnia techniczna na Górnym Śląsku i jedna z największych w kraju. Powstała w 1945 roku jako baza naukowo-dydaktyczna dla najbardziej uprzemysłowionego okręgu w Polsce i jednocześnie jednego z bardziej zindustrializowanych obszarów w Europie. Dziś Politechnika Śląska należy do prestiżowego grona 10 polskich szkół wyższych – laureatów konkursu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”. Wspólnie z 6 uczelniami z 5 krajów Europy tworzy konsorcjum w ramach Uniwersytetu Europejskiego. Misją Politechniki Śląskiej jest prowadzenie innowacyjnych badań naukowych i prac rozwojowych, kształcenie wysoko wykwalifikowanych kadr na rzecz społeczeństwa i gospodarki opartej na wiedzy, a także wspieranie rozwoju regionu i społeczności lokalnych. Prowadzi badania w 12 dyscyplinach naukowych oraz w 6 Priorytetowych Obszarach Badawczych, do których należą: Onkologia obliczeniowa i spersonalizowana medycyna; Sztuczna inteligencja i przetwarzanie danych; Materiały przyszłości; Inteligentne miasta i mobilność przyszłości; Automatyzacja procesów i Przemysł 4.0; Ochrona klimatu i środowiska, nowoczesna energetyka. W ciągu 76 lat uczelnia wykształciła ponad 210 tysięcy absolwentów.

Informacje na temat Politechniki Śląskiej można znaleźć na www.polsl.pl

Program Horyzont Europa – informacja o projekcie

Horyzont Europa (2021-2027) to ambitny program w zakresie badań naukowych i innowacji, który zastąpi program Horyzont 2020. Jego budżet wynosi ok. 95,5 mld euro.  Ruszył 2 lutego 2021 r. https://www.kpk.gov.pl/horyzont-europa-nowy-program-ramowy-badan-i-innowacji

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).