Utrata przytomności – jakie mogą być jej przyczyny?
Zawroty głowy, bladość skóry, zwiotczenie mięśni i osunięcie się na ziemię. Brak kontaktu z otoczeniem i reakcji na bodźce. Tak w skrócie można opisać objawy utraty przytomności. W większości przypadków zjawisko to ma charakter przejściowy i może minąć nawet po kilku sekundach. Jednak nawet wtedy nie można go bagatelizować – trzeba przede wszystkim określić jego przyczynę.
Jakie mogą być przyczyny utraty przytomności?
Choć zjawisko utraty przytomności nie jest przyjemne ani dla doświadczającej go osoby (zwłaszcza jeśli upada z wysokości swojego ciała, co może skutkować obrażeniami), ani osób postronnych (często wygląda to dramatycznie), nie zawsze jest to oznaka poważnych problemów ze zdrowiem. Powody utraty przytomności w wielu przypadkach są prozaiczne. Są to na przykład: nagła zmiana pozycji ciała, zwłaszcza nagłe wstanie z pozycji siedzącej (tzw. omdlenie ortostatyczne), narażenie na wysoką temperaturę (udar cieplny), przebywanie w dusznym pomieszczeniu (w wyniku czego brakuje tlenu) czy odwodnienie. W tym ostatnim przypadku prawdziwym „winowajcą” jest obniżone ciśnienie – zbyt mała ilość wody w organizmie skutkuje mniejszą objętością krwi krążącej, a następstwem tego jest spadek ciśnienia. Taka przyczyna utraty przytomności może pojawić się na skutek upału, w warunkach niedostatecznego nawodnienia organizmu, ale też jako następstwo biegunki czy wymiotów.
Inna dość częsta przyczyna utraty przytomności to hipoglikemia, znana zwłaszcza osobom z cukrzycą. Jednak niski poziom cukru może też powodować omdlenia u osób zdrowych, pozostających dłuższy czas na czczo. Stosunkowo rzadkie, ale także warte wspomnienia są sytuacje, w których przytomność traci się ze stresu lub strachu. Jest to tzw. omdlenie wazowagalne, którego bezpośrednią przyczyną jest nagły spadek tętna i ciśnienia. Znane są na przykład przypadki osób mdlejących w czasie pobierania krwi, czego przyczyną jest strach.
Utrata przytomności jako symptom problemów ze zdrowiem
Co ważne nawet jeśli utrata przytomności ma konkretne, wyżej wskazane przyczyny, uznawane za niegroźne dla zdrowia, nie można jej bagatelizować, zwłaszcza kiedy sytuacja taka się powtarza. Można też wyróżnić takie przypadki utraty przytomności, które wymagają natychmiastowej konsultacji z lekarzem. Jest tak zwłaszcza w przypadku kiedy osoba nieprzytomna przestaje oddychać (wówczas należy niezwłocznie rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową i wezwać pogotowie), a także kiedy utracie przytomności towarzyszą drgawki lub napady padaczkowe. Mogą one bowiem świadczyć o poważnych schorzeniach neurologicznych, np. padaczce czy guzie mózgu. Także duszność, ból w klatce piersiowej, zaburzenia mowy czy ruchu wskazują na potrzebę niezwłocznej konsultacji lekarskiej.
Utrata przytomności w wielu przypadkach spowodowana jest przez problemy z krążeniem i ciśnieniem krwi, które to schorzenia są wśród Polaków bardzo częste. Niezwykle istotny jest przy tym fakt, że nie dotyczą one wcale, jak to się często błędnie zakłada, jedynie osób w podeszłym wieku. Co ważne zdecydowana większość pacjentów cierpi na nadciśnienie, jednak niedociśnienie także bywa kłopotliwe – powoduje brak energii, bóle głowy i złe samopoczucie. Zarówno zbyt niskie ciśnienie skurczowe, jak i niskie ciśnienie rozkurczowe mogą prowadzić do niedostatecznego ukrwienia mózgu, co w niektórych przypadkach skutkuje zawrotami głowy, osłabieniem, a nawet chwilową utratą przytomności.
Niezbędna pomoc w przypadku utraty przytomności
Osoby doświadczające omdleń, lub ich bliscy, muszą w odpowiedni sposób zareagować. Z pewnością każdy taki przypadek warto skonsultować z lekarzem, nawet gdy wiadomo, że przyczyną utraty przytomności było przebywanie w dusznym pomieszczeniu czy nagłe wstanie z krzesła. Może się bowiem okazać, że prawdziwym powodem są np. problemy z ciśnieniem. Istotne jest też, by w momencie omdlenia udzielić odpowiedniej pomocy. Kluczowe jest sprawdzenie, czy osoba nieprzytomna oddycha. Jeśli tak, należy rozluźnić jej ubranie (np. poluzować krawat, kołnierzyk), otworzyć okno, by zapewnić dostęp świeżego powietrza, przyłożyć zimny kompres do czoła, unieść nogi powyżej poziomu serca, np. opierając je na krześle, by poprawić krążenie. Pomocne może być też lekkie poklepywanie po twarzy. Jeśli zaś pacjent nie odzyskuje przytomności, należy niezwłocznie wezwać pogotowie.
Bibliografia:
1.Mazur R., Klimarczyk M., Trzcińska M., Rajczyk W., Zaburzenia świadomości — spojrzenie interdyscyplinarne (https://journals.viamedica.pl/polski_przeglad_neurologiczny/article/viewFile/39225/27310, dostęp: 30.05.2025).
2. Wiśniewski A., Utraty przytomności u młodzieży, Borgis – Nowa Pediatria 1/2008.
3. Stańczyk A., Gierlak G., Omdlenia u pacjentów w wieku podeszłym (https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/010/879/original/Strony_od_MpD_2011_09-14.pdf?1468500405, dostęp: 30.05.2025).
artykuł sponsorowany
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Silesion.pl codziennie. Obserwuj Silesion.pl!
Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).
Dodaj komentarz