Rażące niedbalstwo w domu – jak rozumieją je ubezpieczyciele?

• Niezamknięte okno, drzwi lub niedokręcony kran mogą doprowadzić do strat liczonych w dziesiątkach tysięcy złotych.
• Ubezpieczenie mieszkania może nie chronić przed skutkami finansowymi nierozważnych działań — rażące niedbalstwo należy do jednego z wyłączeń odpowiedzialności ubezpieczyciela, które można spotkać w polisach.
• Prawo niestety nie określa dokładnie, czym jest rażące niedbalstwo. Dlatego ubezpieczyciele definiują je szczegółowo w ogólnych warunkach ubezpieczenia.

Rażące niedbalstwo to jedno z podstawowych pojęć, które znajdziemy w ogólnych warunkach ubezpieczenia nieruchomości. Mówi o tym, że jeśli ubezpieczony zaniecha podstawowych działań, które chronią przed szkodą, ubezpieczyciel może nie wypłacić odszkodowania. Podstawą prawną jest Art. 827 § 1 Kodeksu cywilnego, dotyczący granic odpowiedzialności ubezpieczyciela: „Ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający wyrządził szkodę umyślnie; w razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba że umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia stanowią inaczej lub zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach względom słuszności”.

– Prawo, jak widać, opisuje rażące niedbalstwo bardzo ogólnie. Zdaję sobie sprawę, że niekiedy może być to kwestia sporna, prowadząca nawet na drogę sądową. Dlatego zawsze uczulam i przypominam ubezpieczonym, że należy dokładnie przeczytać Ogólne Warunki Ubezpieczenia. Szczególnie część, w której wymienione są wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela. Tam jest dokładnie opisane, co towarzystwo ubezpieczeń uznaje m.in. za rażące niedbalstwo i czy może być ono włączone w zakres ochrony. Zazwyczaj pod tym pojęciem mieści się ogólnie pojęty brak należytej staranności w podstawowych kwestiach bezpieczeństwa wraz z konkretnymi przykładami – Agnieszka Dudek, Regionalny Kierownik Sprzedaży Ubezpieczeń-Multiagencje w SALTUS Ubezpieczenia.

Za rażące niedbalstwo ubezpieczyciel może nie wypłacić odszkodowania

Przykładem rażącego niedbalstwa w przypadku ubezpieczenia mieszkania jest np.:

• niezamknięcie na klucz drzwi wejściowych, co umożliwia swobodny dostęp złodziejom,
• brak wymiany zamków po kradzieży lub zgubieniu kluczy, co również może skutkować włamaniem,
• zostawienie otwartych okien lub drzwi balkonowych, co może być przyczyną kilku różnych zdarzeń — kradzieży, uszkodzenia okna przez wichurę lub zalania na skutek przewrócenia akwarium stojącego w zasięgu okna poruszanego przez przeciąg,
• nawet zalanie kawą służbowego laptopa lub telefonu bywa uznawane przez ubezpieczycieli za rażące niedbalstwo; ponadto, żeby w ogóle móc zgłosić takie zalanie, trzeba mieć dokument użyczenia sprzętu od pracodawcy.

Rażące niedbalstwo dotyczy więc zazwyczaj spraw oczywistych, jak i tych, które wydają się zbyt błahe, żeby o nich pamiętać. Jednak skutki tych zaniedbań mogą prowadzić do dużych szkód. Kiedy dojdzie do szkody na skutek rażącego niedbalstwa, ubezpieczyciel może nie wypłacić odszkodowania i ubezpieczony we własnym zakresie musi wtedy pokryć koszty strat.

– Istnieje jednak kilka wyjątków. Po pierwsze, coraz częściej można spotkać się z ofertą ubezpieczenia, które obejmuje swoim zakresem skutki takich działań, np. kiedy decydujemy się na polisę od tzw. wszystkich ryzyk. Drugim wyjątkiem, kiedy ubezpieczyciel wypłaci odszkodowanie mimo rażącego niedbalstwa, jest uznanie przez sąd względów słuszności. To sytuacja, kiedy szkoda wynikła np. z niedyspozycji ubezpieczonego — jego przewlekłej choroby, która uniemożliwiła racjonalne i uzasadnione w danym momencie działanie. Wyłączenie to nie ma też zazwyczaj zastosowania w przypadku ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, które jest częścią polisy dla nieruchomości – dodaje Agnieszka Dudek z SALTUS Ubezpieczenia.

Kiedy jeszcze ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania?

Nie tylko rażące niedbalstwo może sprawić, że ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania. Do sytuacji, w których mimo wystąpienia szkody ubezpieczony nie otrzyma pieniędzy, zaliczamy też:

• szkody powstałe wskutek konfiskaty, nacjonalizacji, zajęcia, zarekwirowania lub przetrzymywania, zniszczenia lub uszkodzenia mienia z nakazu właściwych organów administracyjnych lub sądowych danego państwa, jak również spowodowane działaniami uprawnionych do tego władz,
• zdarzenia powstałe w następstwie działań wojennych, strajków czy zamieszek,
• szkody powstałe w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających.

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).