Mała czarna dobra na wszystko: co mówią o kawie najnowsze badania naukowe?

Kawa jest nie tylko popularnym napojem, ale też częstym tematem badań naukowych. Zainteresowanie nią nie słabnie od lat: eksperci biorą pod lupę jej kolejne właściwości i dowodzą prozdrowotnego działania. Odkrywcze doniesienia na temat kawy płyną do nas ostatnio z całego świata. Oto przegląd tych najnowszych, opublikowanych w 2021 i 2022 roku.

Hiszpania i Francja: kawa może pomagać schudnąć

Chcąc zrzucić nadmiarowe kilogramy, miliony osób próbują diet eliminacyjnych, podczas gdy dietetycy przypominają, że najlepiej jeść w sposób zbilansowany i pamiętać o codziennej porcji ruchu. Dzięki naukowcom z hiszpańskiej Granady wiemy od niedawna, że w codziennym jadłospisie warto przewidzieć też miejsce dla kawy. Jej regularne spożycie może wspierać odchudzanie, zwłaszcza u osób aktywnych, które sięgną po kawę na pół godziny przed treningiem. Porcja kofeiny przyjęta przed ćwiczeniami prowadzi do zwiększenia maksymalnego poziomu beta-oksydacji kwasów tłuszczowych, czyli po prostu przyśpiesza spalanie tkanki tłuszczowej^[1]. Dodatkowo kawa może wspierać chudnięcie z innej strony, bo – jak dowiedziono w analizach prowadzonych we Francji, stymuluje procesy trawienne, produkcję hormonów żołądkowo-jelitowych i kwasu chlorowodorowego w żołądku. Na perystaltykę w jelicie grubym kawa działać może mniej więcej tak samo jak porcja płatków zbożowych i aż o 60% lepiej niż szklanka wody, przyznają badacze z Paryża i Strasburga. Według naukowców może mieć także działanie przeciwzapalne^[2].

USA i Chiny: kawa przeciwzapalna i antynowotworowa

Przeciwzapalne właściwości kawy to kolejny temat, który inspiruje naukowców do poszukiwań. Procesy zapalne odpowiadają za szereg groźnych chorób w naszym organizmie, ale możemy ograniczać ich rozwój także pijąc kawę – zapewnia zespół badawczy z Baylor College of Medicine w Houston. Za tym stwierdzeniem stoją miesiące badań poświęconych mikroflorze jelitowej. W jelitach kawoszy naukowcy znaleźli więcej bakterii z rodzaju Faecalibacterium, mających działanie przeciwzapalne. Porównując pacjentów pijących różne ilości kawy, zauważyli, że do poprawy składu flory jelitowej wystarczy codzienna dawka kofeiny powyżej 82,9 mg^[3], czyli mniej więcej 1 filiżanka kawy. Gdy dołożymy do niej drugą lub również trzecią, według naukowców z chińskiego Shenyang możemy zmniejszyć ryzyko zachorowania na nowotwór. Wyniki przeprowadzonych przez nich badań dowodzą, że mężczyźni, którzy piją więcej niż 2 filiżanki kawy dziennie, zapadają na raka prostaty o 9% rzadziej niż pijący 1 filiżankę lub kawowi abstynenci. Tu znów wszystko sprowadza się do możliwych przeciwzapalnych właściwości kawy, a także jej potencjalnie korzystnego wpływu na metabolizm glukozy^[4].

Australia: kawa to dłuższe życie i przyjemniejsza starość

Zawarta w kawie kofeina ma szereg korzystnych właściwości, przydatnych z perspektywy starzejących się społeczeństw. Zespół badawczy z Edith Cowan University w Perth postawił niedawno znak równości między regularnym piciem kawy a sprawnością poznawczą w starszym wieku. Prowadzone przez niego badania wykazały, że zwiększenie spożycia kawy z 1 do 2 filiżanek dziennie może obniżyć spadek funkcji poznawczych o 8% na przestrzeni kilkunastu miesięcy. Wytłumaczeniem takiego działania może być doniesienie, że kawa może spowalniać akumulację szkodliwego dla mózgu amyloidu^[5]. Jeśli więc kawa jest przepisem na lepszą jesień życia, może być także łatwym sposobem na długowieczność. Trwają liczne badania nad jej wpływem na serce, a każda kolejna analiza upewnia nas tylko w tym, że warto po kawę sięgać regularnie. Pijąc 2-3 filiżanki kawy dziennie, zmniejszamy ryzyko chorób serca nawet do 15%, mówią naukowcy z Melbourne. Wniosek ten wysnuli z analiz, które objęły bazę ponad pół miliona pacjentów pijących kawę na co dzień^[6].

Wpływ kawy na zdrowie to niezwykle szeroki temat, który co jakiś czas podejmują kolejne grupy naukowców. Pomimo różnic ilościowych w wynikach poszczególnych analiz, eksperci są zgodni co do jednego: umiarkowane ilości kawy nie szkodzą, nawet pite codziennie przez lata. Ilość 3 do 5 filiżanek kawy dziennie została oceniona za bezpieczną już ponad 10 lat temu przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności^[7].

***

„Kawa i zdrowie” to program informacyjno-edukacyjny, zainicjowany w 2017 r. pod patronatem Instytutu Żywności i Żywienia (obecnie Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – Państwowego Instytutu Badawczego) przez Fundację „Żywność, Aktywność Fizyczna i Zdrowie”. Jego celem jest promocja walorów zdrowotnych kawy oraz zmiana sposobu jej postrzegania poprzez obalanie mitów i przedstawianie faktów opartych na badaniach naukowych. Obiektywne i aktualne informacje na temat właściwości kawy oraz jej miejsca w codziennej diecie przekazywane są za pomocą strony internetowej www.kawaizdrowie.pl. Motywem przewodnim kampanii jest hasło „Od 3 do 5 filiżanek kawy dziennie. Codziennie. Dla zdrowia”, wynikające z opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), która mówi, że bezpieczne dla zdrowia, dzienne spożycie kofeiny to ok. 400 mg, czyli mniej więcej od 3 do 5 filiżanek kawy. Działania Programu wspiera naukowa Rada Ekspertów.

¹ Ramirez-Maldonado M. i in., Caffeine increases maximal fat oxidation during a graded exercise test: is there a diurnal variation?, Journal of the International Society of Sport Nutrition, https://jissn.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12970-020-00400-6 [dostęp 9.05.2022 r.].

² Nehling A., Effects of Coffee on the Gastro-Intestinal Tract: A Narrative Review and Literature Update, MDPI, https://www.mdpi.com/2072-6643/14/2/399 [dostęp 24.05.2022 r.].

³ Marin V., Study: Coffee drinkers have higher levels of anti-inflammatory gut bacteria, https://www.naturalnews.com/2021-10-11-coffee-drinkers-higher-levels-anti-inflammatory-gut-bacteria.html [dostęp: 8.05.2022 r.].

⁴ Chen X. i in., Coffee consumption and risk of prostate cancer: a systematic review and meta-analysis, BMJ Open, https://bmjopen.bmj.com/content/11/2/e038902 [dostęp 24.05.2022 r.].

⁵ Gardener S. L. i in., Higher Coffee Consumption Is Associated With Slower Cognitive Decline and Less Cerebral Aβ-Amyloid Accumulation Over 126 Months: Data From the Australian Imaging, Biomarkers, and Lifestyle Study, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34867277/ [dostęp 24.05.2022 r.].

⁶ Napoli N., Good News for Coffee Lovers: Daily Coffee May Benefit the Heart, American College if Cardiology, https://www.acc.org/About-ACC/Press-Releases/2022/03/23/17/55/Good-News-for-Coffee-Lovers-Daily-Coffee-May-Benefit-the-Heart [dostęp: 8.05.2022 r.].

⁷ EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA) (2011). EFSA Journal 2011:9(4):2053 [24 pp.]

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).