Kontrowersje wokół nowej jadłodajni w Katowicach. Mieszkańcy Załęża mówią „dość”

W miniony weekend społeczność katowickiego Załęża żyła tylko jednym tematem — planowaną przez miasto budową nowej jadłodajni dla osób w kryzysie bezdomności i trudnej sytuacji życiowej. O planoanej budowie pisaliśmy w piątek 23 maja 2025 r. “Katowice budują na Załężu nową jadłodajnię dla potrzebujących. Nowoczesny obiekt powstanie przy ul. Macieja” Nowoczesny obiekt, który miałby powstać przy ulicy Macieja 10, wzbudził skrajne emocje wśród mieszkańców. Dla wielu z nich nie tyle sam cel inwestycji budzi kontrowersje, co jej lokalizacja oraz sposób, w jaki cała sprawa została zakomunikowana społeczności lokalnej.

Władze miasta: jadłodajnia potrzebna, mieszkańcy: nikt nas nie zapytał

Zgodnie z opublikowaną przez media informacją, miasto Katowice ogłosiło przetarg na zaprojektowanie i budowę nowej jadłodajni. Placówka ma zastąpić dotychczasową, znajdującą się przy ul. Jagiellońskiej, i zostać przeniesiona na ul. Macieja, tuż obok Miejskiej Izby Wytrzeźwień.

Wieść o planach miasta dotarła do mieszkańców Załęża 23 maja br. – nie bezpośrednio od urzędników, lecz za pośrednictwem portali internetowych. To, zdaniem Stowarzyszenia Zielone Załęże, jest jednym z głównych zarzutów wobec ratusza. Mieszkańcy czują się pominięci, zlekceważeni i pozbawieni prawa do współdecydowania o przyszłości swojej dzielnicy.

– Dowiedzieliśmy się z mediów. To pokazuje, jak bardzo jesteśmy traktowani jako obywatele drugiej kategorii – komentują członkowie stowarzyszenia. – Władze mówią o dialogu społecznym, a w rzeczywistości omijają nas w sprawach, które bezpośrednio wpływają na nasze życie codzienne.

Dzielnica z problemami, która stara się wstać z kolan

Załęże to jedna z najstarszych i zarazem najbardziej zaniedbanych dzielnic Katowic. Od lat zmaga się z problemami społecznymi: ubóstwem, bezrobociem, uzależnieniami i odpływem mieszkańców. Pomimo trudności, w ostatnich latach można było zauważyć powolne zmiany – oddolne inicjatywy społeczne, działania organizacji pozarządowych i inwestycje w infrastrukturę. W 2019 roku dzielnica została objęta „Gminnym Programem Rewitalizacji Miasta Katowice do 2030 roku”, co miało przynieść jej nowe otwarcie.

Mieszkańcy podkreślają, że nie są przeciwni pomocy osobom potrzebującym. Wręcz przeciwnie – wielu z nich angażuje się w inicjatywy pomocowe. Problemem jest, ich zdaniem, lokalizacja kolejnej instytucji pomocowej właśnie na Załężu.

Koncentracja placówek pomocowych – krok wstecz?

Według przeciwników lokalizacji przy ul. Macieja, dzielnica już teraz zmaga się z „nadmierną koncentracją” instytucji kryzysowych. W bezpośrednim sąsiedztwie planowanej jadłodajni znajdują się już m.in.: Miejska Izba Wytrzeźwień, Dział ds. Osób Bezdomnych, Noclegownia Towarzystwa im. Św. Brata Alberta, Ekumeniczna Fundacja Bethlehem, Katowickie Stowarzyszenie Trzeźwościowe „Jędruś”, Terenowy Punkt Pomocy Społecznej oraz inne placówki pomocowe.

– Mamy poczucie, że nasza dzielnica została zamieniona w punkt koncentracji problemów społecznych całego miasta. Czemu tego typu instytucje nie są równomiernie rozmieszczane po innych dzielnicach Katowic? – pytają mieszkańcy.

W ich opinii taka polityka pogłębia stygmatyzację dzielnicy i utrwala jej negatywny wizerunek jako „miejsca dla bezdomnych, pijanych i wykluczonych”. Niektórzy idą dalej, nazywając to „zsyłką problemów”.

Argumenty mieszkańców: degradacja zamiast rewitalizacji

W petycji przygotowanej przez Stowarzyszenie Zielone Załęże, mieszkańcy wyraźnie artykułują swoje obawy. Ich główne argumenty to:

• Brak konsultacji społecznych: decyzja zapadła bez wcześniejszych rozmów z mieszkańcami, co stoi w sprzeczności z zapisami „Strategii Rozwoju Katowic 2030”.
• Niekorzystna lokalizacja: bliskość Izby Wytrzeźwień i innych placówek pomocowych tworzy, według mieszkańców, niezdrowe środowisko dla osób korzystających z jadłodajni.
• Pogłębianie degradacji dzielnicy: zamiast inwestycji poprawiających jakość życia, mieszkańcy otrzymują kolejną instytucję pomocową.
• Sprzeczność z celami rewitalizacji: założenia GPR Katowice 2030 mówią o poprawie warunków życia i integracji społecznej – budowa jadłodajni w tym miejscu, według mieszkańców, działa odwrotnie.
• Brak systemowego podejścia: mieszkańcy postulują o bardziej rozproszone rozmieszczenie instytucji wsparcia na terenie całego miasta, a nie tylko w jednej dzielnicy.

Petycja, protest i planowane działania

Mieszkańcy rozpoczęli zbiórkę podpisów pod petycją sprzeciwiającą się budowie jadłodajni przy ul. Macieja. Formularze są dostępne w wersji do druku, a listy poparcia trafiły już do lokalnych sklepów, punktów usługowych i organizacji na terenie dzielnicy.

Petycję mogą podpisać:

1. mieszkańcy Załęża,
2. mieszkańcy innych dzielnic Katowic solidaryzujący się z Załężem,
3. przedstawiciele instytucji, lokali usługowych i handlowych.

W przypadku braku reakcji ze strony władz miasta, mieszkańcy zapowiadają kolejne kroki: nagłośnienie sprawy w mediach ogólnopolskich, działania prawne, a nawet protesty i obywatelskie formy sprzeciwu. Link do pobrania petycji i list poparcia znajdą Państwo na profilu ZIelone Załęże pod tym linkiem: facebook.com/zielone.zaleze/posts/pfbid0PRH7t1SVr98…

Głos mieszkańców – głos obywateli

Sprawa budowy nowej jadłodajni w Katowicach pokazuje, jak istotne jest prowadzenie dialogu między władzą a lokalną społecznością. Nawet najbardziej szczytne cele – jak pomoc osobom w kryzysie – mogą budzić sprzeciw, jeśli realizowane są bez konsultacji i z uwagi na jedno miejsce, które już boryka się z nadmiernym obciążeniem społecznym.

Czy Katowice zdecydują się na otwartą rozmowę z mieszkańcami Załęża? Czy możliwe będzie znalezienie lokalizacji, która pogodzi potrzeby osób w kryzysie z dążeniem społeczności lokalnej do normalności i rozwoju?

Na odpowiedzi przyjdzie jeszcze poczekać. Pewne jest jednak jedno – głos mieszkańców został już wyraźnie wyrażony. Teraz piłka jest po stronie władz miasta.

Prezentujemy treść petycji:

Katowice, 26.05.2025 roku

“Sprzeciw Mieszkańców dzielnicy Załęże w sprawie „Budowy jadłodajni dla ubogich w Katowicach” przy ul. Macieja“

My zwykli mieszkańcy Załęża, lokalni przedsiębiorcy, handlarze, sklepikarze, pracownicy lokalnych firm i instytucji – wyrażamy ZDECYDOWANY SPRZECIW wobec budowy jadłodajni dla ubogich przy ul. Macieja na Załężu.

O planowanej inwestycji dowiedzieliśmy się z mediów społecznościowych w dniu 23.05.2025 roku, co świadczy o lekceważeniu mieszkańców przez władze miasta, które nie uznały za stosowne poinformować mieszkańców Załęża o istotnych planach, które w sposób bezpośredni mogą wpłynąć na ich życie. Taka sytuacja zdecydowanie podważa zaufanie mieszkańców do władz miasta i znacząco wpływa na budowanie negatywnych relacji.

Załęże to dzielnica Katowic od lat zmagająca się z wieloma poważnymi problemami społecznymi i ekonomicznymi. Jako jedno z miejsc szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym i marginalizacją zostało objęte „Gminnym Programem Rewitalizacji Miasta Katowice do 2030 roku”. Mimo wielu przeszkód i ograniczonych zasobów, mieszkańcy Załęża od wielu lat podejmują oddolne działania na rzecz poprawy warunków życia, estetyki i zmiany wizerunku dzielnicy, zmagając się przy tym z ograniczonym wsparciem ze strony miasta.

W tym kontekście planowana budowa jadłodajni dla ubogich przy ul. Macieja 10 – w bezpośrednim sąsiedztwie Miejskiej Izby Wytrzeźwień i Działu ds. Osób Bezdomnych – jest dla nas nie tylko niezrozumiała, ale i krzywdząca. Uważamy, że wsparcie osób potrzebujących jest bezsprzecznie ważne, ale umieszczenie kolejnej instytucji o charakterze funkcji kryzysowej w jednej z najbiedniejszych dzielnic miasta jest działaniem szkodliwym, które tylko pogłębi degradację dzielnicy.

Ponadto łączenie funkcji jadłodajni i izby wytrzeźwień jest niekorzystne dla jej użytkowników. Działanie to jest spychaniem problemu poza centrum miasta, gdzie kryzys bezdomności jest największy. Załęże potrzebuje rewitalizacji i nowych inwestycji społecznych podnoszących jakość życia, a nie utrwalających obecny status dzielnicy patologicznej i niebezpiecznej.

Poniżej przedstawiamy nasze argumenty:

1. Brak konsultacji społecznych
   Decyzja o budowie jadłodajni zapadła bez jakichkolwiek konsultacji z mieszkańcami Załęża – pomimo, iż dotyczy inwestycji, która może znacząco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie dzielnicy i jej mieszkańców. W świetle „Strategii Rozwoju Miasta Katowice 2030”, która podkreśla wagę partycypacji społecznej i współodpowiedzialności obywatelskiej za kształtowanie przestrzeni miejskiej, taki tryb działania jest rażąco sprzeczny z deklarowanymi wartościami miasta.
2. Niekorzystna i stygmatyzująca lokalizacja
   ZIELONE ZAŁĘŻE
   Umieszczenie jadłodajni w sąsiedztwie Miejskiej Izby Wytrzeźwień i Działu ds. Osób Bezdomnych może prowadzić do nadmiernej koncentracji osób z poważnymi problemami uzależnień i kryzysami społecznymi w jednym miejscu. Taka lokalizacja może w dalszym ciągu utrwalać negatywny stereotyp Załęża jako „dzielnicy wykluczenia” i pogłębiać poczucie wyobcowania zarówno osób w kryzysie, jak i stałych mieszkańców. To również rozwiązanie potencjalnie szkodliwe dla samych beneficjentów jadłodajni resocjalizacja i integracja są możliwe tylko w środowisku sprzyjającym odbudowie relacji społecznych, nie zaś w miejscu koncentracji problemów.
3. Pogłębianie procesów degradacji dzielnicy. Załęże już teraz boryka się z kumulacją problemów: biedy, bezdomności, uzależnień, braku inwestycji, odpływu mieszkańców, a także złego wizerunku. Zamiast wspierać działania rewitalizacyjne i dążyć do przyciągania nowych funkcji społecznych, kulturalnych czy mieszkaniowych, miasto kieruje tu kolejną instytucję kryzysową. Taki krok utrwala dotychczasowe patologie zamiast im przeciwdziałać, a dodatkowo jest sprzeczny z wieloletnimi działaniami lokalnych organizacji, instytucji, inwestorów oraz mieszkańców, których celem jest zdecydowana zmiana wizerunku Załęża.
4. Sprzeczność z celami rewitalizacji
   Jednym z głównych celów Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Katowice do 2030 roku” jest poprawa jakości życia mieszkańców oraz rozwój kapitału społecznego i infrastruktury dzielnicy. Wprowadzenie jadłodajni dla ubogich w tym miejscu jest sprzeczne z tymi założeniami, gdyż zamiast integrować dzielnicę z resztą miasta – pogłębia jej izolację i piętnuje mieszkańców.
5. Brak systemowego, rozproszonego podejścia
   Pomoc osobom w kryzysie bezdomności powinna opierać się na przemyślanym, systemowym i rozproszonym modelu, który rozkłada infrastrukturę wsparcia równomiernie w skali miasta. Tylko wtedy pomoc może być skuteczna i nieszkodliwa dla lokalnych społeczności. Katowice to ponad 20 dzielnic – nie ma uzasadnienia, by Załęże miało być symbolicznym „miejscem zsyłki” problemów społecznych całego miasta.
   Na tę chwilę w dzielnicy funkcjonują już następujące organizacje pomagające w sposób bezpośredni lub pośredni osobom w sytuacji kryzysowej, które często borykając się z poważnymi problemami finansowymi:
   1) Miejska Izba Wytrzeźwień i Dział ds. Osób Bezdomnych przy ul. Macieja 10, 2) Ekumeniczna Fundacja Bethlehem przy ul. Gliwickiej 81, prowadząca m.in. tzw. „Ciepły Przystanek”,
   3) Katowickie Stowarzyszenie Trzeźwościowe „Jędruś” przy ul. Macieja 10,
   4) Terenowy Punkt Pomocy Społecznej nr 4, przy ul. Gliwickiej 96, 5) Klubokawiarnia Wysoki Zamek przy ul. Gliwickiej 96a, przez Wspólnotę Dobrego Pasterza, organizująca m.in. „Zupę w Kato”,
   prowadzona
   6) Noclegownia prowadzona przez Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta przy ul. Bracka 18 – zaledwie kilka metrów od granicy Załęża,
   7) Dom Aniołów Stróżów Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom i Młodzieży prowadząca Świetlice Terapeutyczną, Klub Młodzieżowy, Pracę Uliczną w budynku przy ul. Gliwickiej 148, 8) Dom Zakonny Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów w Katowicach przy ul. Gliwickiej 195/1, 9) Powiatowy Urząd Pracy w Katowicach przy ul. Pośpiecha 14.

Mając na uwadze powyższe wnosimy o:

• natychmiastowe wstrzymanie prac związanych z ogłoszonym przetargiem pn.:,,Wykonanie usług projektowych oraz robót budowlanych związanych z budową jadłodajni dla osób ubogich przy ul. Macieja 10 w Katowicach w ramach zadania inwestycyjnego „Budowa jadłodajni dla ubogich w Katowicach”,
• przeprowadzenie rzeczywistych i otwartych konsultacji społecznych z mieszkańcami dzielnicy Załęże,
• analizę alternatywnych lokalizacji – z uwzględnieniem celów „Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Katowice do 2030 roku” oraz równomiernego rozłożenia funkcji pomocowych w całych Katowicach.

Dodatkowo pragniemy nadmienić, iż w przypadku zignorowania sprzeciwu Mieszkańców Załęża i nie podjęcia jakichkolwiek działań zmierzających do wypracowania wspólnego stanowiska i dojścia do porozumienia w ww. sprawie – poinformujemy o obecnej sytuacji wszelkie możliwe media społecznościowe, prasę i telewizję w całym kraju, co z pewnością wpłynie na wizerunek i reputację władz miasta. Rozważymy również podjęcie kroków prawnych w celu ochrony naszych praw nie wykluczamy zorganizowania protestów i innych form sprzeciwu obywatelskiego.

Z poważaniem

Mieszkańcy Załęża”

Podmiot składający petycję:
Stowarzyszenie Zielone Załęże
ul. Gliwicka 97/7, 40-854 Katowice
zielone.zaleze@gmail.com
www.facebook.com/zielone.zaleze

Jesteśmy na  Google News. Dołącz do nas i śledź  Silesion.pl  codziennie. Obserwuj Silesion.pl!

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).