Jak zadłuża się pokolenie Z?

Życie ponad stan czy brak wiedzy o finansach wpędza młodych w długi?

• Choć badania pokazują, że najbardziej zadłużoną grupą wiekową są osoby w wieku ok. 45-54 lata, czyli pokolenie X, to warto zauważyć, że ich dzieci też coraz częściej pojawiają się wśród dłużników.
• Ponad połowa przedstawicieli GenZ interesuje się finansami, a 75% badanych urodzonych po 1996 r. zauważa, że chciałoby, by w ich szkole średniej były prowadzone zajęcia z zarządzania finansami.
• Zakupy na raty, e-commerce, w tym odroczone płatności, karty kredytowe i kredyty gotówkowe – jak zadłuża się pokolenie Z?

W badaniu „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2023”, 38% respondentów przyznało, że ich wiedza w zakresie zarządzania finansami jest mała lub bardzo mała. Braki w zakresie znajomości podstawowych pojęć czy mechanizmów finansowych są bardzo często podstawą złej kondycji finansowej, a nawet długów. Jak wygląda świadomość finansowa młodych dorosłych Polaków – Generacji Z – którzy właśnie są na początku swojej drogi zawodowej?

Wszystko co najgorsze dopiero przed nami

Pokolenie Z, czyli osoby urodzone po 1995 r., przede wszystkim są dziećmi cyfrowego świata. Doskonale operują narzędziami digitalowymi, głównym źródłem ich wiedzy są social media, a w poszukiwaniu informacji są zdecydowanie najszybsi. Badania pokazują, że to przede wszystkim pokolenie przedsiębiorcze – nastawione na wysokie zarobki. Czy to oznacza, że długi ich nie dotyczą?

– Obecnie osoby w wieku 18-27 lat nie stanowią grupy szczególnej wśród dłużników. Są to bardzo młodzi ludzie, którzy takie wydatki jak m.in. zakup mieszkania, remont, narodziny i wychowanie dziecka czy inwestycje we własną działalność – mają jeszcze przed sobą. Przedstawiciele Generacji Z, to często osoby, które wciąż mogą liczyć na wsparcie rodziców lub dopiero co zdążyły osiągnąć samodzielność  finansową. Wobec tego najbardziej kryzysowe – pod względem finansowym – etapy życia, mogą dla nich dopiero nadejść – zauważa prezes Związku Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, Marcin Czugan.

Obecnie najbardziej zadłużoną grupą wiekową są rodzice Generacji Z, czyli 45-54-latkowie. Nie jest to najlepsza informacja, gdyż głównym źródłem wiedzy na temat finansów w Polsce jest rodzina. Szansą dla pokolenia Z jest fakt, że chętnie sięgają oni także po aplikacje, których zadaniem jest szerzenie wiedzy finansowej. Niestety, też sami przedstawiciele tego pokolenia dostrzegają potrzebę szkolenia z zakresu ekonomii i finansów, ale w okresie szkół średnich, a jedynie 1/3 miała okazję w takich lekcjach uczestniczyć. Nie zmienia to faktu, że jest to pokolenie szczególnie otwarte na tematykę finansową i przedsiębiorczość. Według badania Minds&Roses “Generacje”, 55% przedstawicieli tego pokolenia interesuje się finansami.

Odroczone płatności, kredyty ratalne i oszustwa?

Choć mówi się o nich, że urodzili się ze smartfonem w ręce, to niestety jednocześnie przedstawiciele „Zetek” są też najbardziej narażeni na oszustwa w internecie. Generacja Z jest otwarta na innowacyjną bankowość, cyfrowe narzędzia finansowe, płatności bezgotówkowe, które choć są znacznym ułatwieniem konsumenckim, wymagają większej świadomości finansowej, niż tradycyjne narzędzia.

– Polacy wiodą prym w zakresie innowacyjnej bankowości, cyfrowych płatności, nowoczesnych rozwiązań fintechowych. Genialne narzędzia i rozwiązania o gigantycznym potencjale. To, co w kontekście korzystania z nich jest niezbędne, to większa świadomość finansowa. Głównym powodem, dla którego konieczne jest zachowanie dużej uważności przy takich narzędziach, jest uniknięcie problemów finansowych – zobowiązań, których spłata może nas nadmiernie obciążyć – podkreśla Marcin Czugan.

Wiele w rękach przyszłych pokoleń

Dokonywanie zakupów i konieczność wyboru najlepszej spośród ofert wykształca w nastolatkach umiejętność zarządzania pieniędzmi. Należy jednak zaznaczyć, że młodzi w wieku 12-15 lat, o ile dobrze oceniają swoją zręczność w wydawaniu pieniędzy, nie mają wiedzy ogólnej na temat finansów. Wyniki badań przeprowadzonych na zlecenie Santander Bank Polska pokazują, że niemal 50%  badanych nastolatków w wieku 12-15 lat ocenia poziom swojej wiedzy z zakresu finansów jako niski. Nieco lepiej wygląda sytuacja wśród nastolatków w wieku 16-18 lat. 22% z nich ocenia swoją wiedzę z zakresu finansów jako dużą, a za jej źródło najczęściej podaje TikToka (48%), YouTube (45%) i Instagrama (31%).

– Nastolatkowie spotykają się w przestrzeni internetowej czy medialnej ze skierowaną do nich tematyką inwestycji czy zarządzania finansami. To trafna odpowiedź na ich potrzeby i sposób poznawania świata. Kto tworzy te treści? W dużej mierze właśnie sam GenZ, który stanowi największy odsetek użytkowników TikToka. Proces wymiany informacji będzie skuteczny, o ile przyszłe pokolenia wraz z wiedzą o finansach nabywają umiejętność krytycznego myślenia. W edukacji finansowej nastolatków nie zapominajmy o istocie weryfikacji tej wiedzy w szkole, która oferuje zajęcia z zakresu finansów w klasach ponadpodstawowych – podsumowuje Marcin Czugan, ZPF.

Co podkreśla prezes ZPF, warto mieć na uwadze, że zwykle edukacja finansowa, z którą stykają się nastolatkowie czy młodzi dorośli, pomija kwestie związane z długami, opóźnieniami w płatnościach, windykacją. To z pewnością obszar, który wciąż dla wielu może być tabu – wyłącznie dlatego, że wśród ich najbliższych nie porusza się takich wątków.

– Zdecydowanie otwartość na takie elementy z zakresu wiedzy finansowej jak długi, trudne sytuacje ekonomiczne, windykacja powinna powodować znaczne zmniejszanie się problemów finansowych młodych ludzi. Strach przed wierzycielem czy windykacją, unikanie z nimi kontaktu, próby ucieczki od tematów są zwykle daremne i jedynie pogłębiają problem. Warto zachęcać młodych ludzi do podejmowania takich wątków w rozmowach – dodaje prezes ZPF.

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).