System kaucyjny – ile będzie kosztował zwykłego Kowalskiego?

Od 2025 roku w Polsce zostanie wprowadzony system kaucyjny dla wybranych opakowań po napojach, który obłoży dodatkową opłatą w wysokości 50 groszy butelki plastikowe, szklane i puszki aluminiowe. Konsumenci będą mogli odzyskać tę kwotę po zwrocie opakowania. Pojawia się jednak kluczowe pytanie: czy kaucja przełoży się na wyższe ceny napojów w sklepach? Analiza ekspertów, danych z zagranicznych systemów oraz reakcje konsumentów wskazują, że wpływ na cennik będzie zależał od wielu czynników, w tym kosztów wdrożenia, strategii producentów i reakcji rynku. Tekst przedstawia, co oczekuje polskich nabywców.

Ceny napojów przed i po wprowadzeniu kaucji

Obecnie średnia cena litra napoju w butelce plastikowej w Polsce wynosi około 2,50 zł, a w puszce aluminiowej – 3,20 zł. Kaucja w wysokości 50 groszy za sztukę teoretycznie może zwiększyć cenę produktu o tę kwotę. Jednak Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapewnia, że wpływ na cennik będzie minimalny, ponieważ koszty kaucji zostaną w większości pokryte przez producentów i dystrybutorów, a nie przeniesione na konsumentów.

Dane z Głównego Urzędu Statystycznego pokazują, że w ciągu ostatnich pięciu lat ceny napojów w Polsce rosły średnio o 2,3% rocznie, głównie z powodu wzrostu kosztów surowców i energii. Wprowadzenie kaucji może dodać do tego wskaźnika 0,5–1%, ale dokładne skutki zależeć będą od tego, jak producenci zdecydują się rozliczyć nowe koszty.

Prognozy ekspertów: kto ponosi koszty?

Ekonomiści z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie przeprowadzili symulację wpływu kaucji na cennik. Ich raport wskazuje, że producenci napojów najprawdopodobniej przekażą 30–40% kosztów kaucji na konsumentów, a resztę pokryją z własnych marż. Oznacza to, że cena butelki 1,5-litrowej może wzrosnąć o 20–30 groszy, a puszki – o 25–35 groszy.

Dlaczego tak się dzieje?

• Koszty logistyczne: Konieczność zarządzania zwrotami opakowań i ich transportu do centrów recyklingu.
• Ryzyko nieodzyskania kaucji: Część opakowań nie zostanie zwrócona, co oznacza stratę dla producentów.
• Inflacja surowcowa: Wzrost cen aluminium i tworzyw sztucznych w ostatnich latach i tak podniosłyby ceny.

Doświadczenia zagraniczne: porównanie z Niemcami i Norwegią

W Niemczech, gdzie system kaucyjny działa od 2003 roku, cena litra napoju w butelce PET wynosi średnio 0,25 euro (ok. 1,20 zł), a kaucja wynosi 0,08 euro (40 groszy). Analiza Niemieckiego Urzędu Statystycznego pokazuje, że po wprowadzeniu systemu ceny wzrosły o 5%, ale z czasem wyrównała się różnica w stosunku do rynków bez kaucji.

W Norwegii kaucja dla puszki wynosi 1,50 NOK (ok. 3,50 zł), a średnia cena napoju w puszce to 8,00 NOK (19 zł). Mimo wyższych cen, 92% Norwegów regularnie zwraca opakowania, a ceny nie różnią się znacząco od innych krajów skandynawskich. Pokazuje to, że konsumenci akceptują dopłatę, jeśli system jest wygodny i ekologiczny.

Percepcja konsumentów: ankieta i reakcje

Badanie przeprowadzone przez Polską Izbę Przemysłu Spożywczego w 2023 roku wykazało, że 67% Polaków obawia się wzrostu cen napojów po wprowadzeniu kaucji. Jednocześnie 58% respondentów deklaruje, że chętnie zapłaci więcej, jeśli system ułatwi recykling.

Kluczowe czynniki wpływające na akceptację:

• Wygoda zwrotu: Dostępność punktów odbioru w bliskości sklepów.
• Przejrzystość: Jasne informacje o tym, jak kaucja wpływa na cenę.
• Efekty ekologiczne: Wiara, że system zmniejszy zanieczyszczenie środowiska.

Jak producenci mogą ograniczyć wzrost cen?

Strategie stosowanie za granicą:

1. Optymalizacja logistyki: Współpraca z operatorami systemu w celu obniżenia kosztów transportu i sortowania.
2. Recycling własnych opakowań: Wykorzystanie surowców wtórnych do produkcji nowych butelek, co obniża koszty.
3. Kampanie lojalnościowe: Zwroty opakowań można zamieniać na rabaty lub nagrody, co zmniejsza straty z tytułu nieoddanych opakowań.

W Polsce Coca-Cola European Partners i Heineken Polska ogłosiły, że inwestują w technologie recyklingu, aby zminimalizować wpływ kaucji na ceny. Ich celem jest osiągnięcie 95% recyklingu opakowań do 2030 roku.

Reakcja rządu: regulacje i kompensaty

Rząd polski planuje wprowadzić tymczasowe ulgi podatkowe dla producentów, którzy zainwestują w ekologiczne pakowanie i recykling. Dodatkowo, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów będzie monitorował rynek, aby zapobiec nieuzasadnionym podwyżkom cen.

Ministerstwo Klimatu zapowiedziało także kampanię edukacyjną „Butelka wraca”, która ma pokazać konsumentom, jak kaucja wpływa na środowisko, a jednocześnie wytłumaczyć mechanizmy cenowe.

Czy kaucja zniechęci do zakupów?

Analiza danych z Litwy, gdzie system działa od 2016 roku, pokazuje, że mimo wzrostu cen o 4%, sprzedaż napojów w opakowaniach objętych kaucją spadła jedynie o 2%. Konsumenci szybko przyzwyczaili się do nowych zasad, a zwroty opakowań stały się elementem codziennych zakupów.

W Polsce eksperci przewidują podobną tendencję. Sklepy sieciowe (np. Biedronka, Lidl) planują integrować punkty zwrotu z kasami, aby ułatwić klientaom zwroty. To może przełożyć się na lojalność klientów, którzy docenią wygodę i ekologiczny charakter usługi.

Perspektywy na 2025 rok i dalej

Wprowadzenie systemu kaucyjnego to nie tylko kwestia cen, ale zmiany w modelu konsumpcji. Eksperci wskazują, że polski rynek stopniowo przesuwa się w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Kaucja jest tylko początkiem – w przyszłości mogą pojawić się rozszerzone systemy dla innych opakowań, np. kartonów po mleku czy worków plastikowych.

Kluczowe będzie dostosowanie się przedsiębiorców do nowych wymogów oraz edukacja konsumentów. Jeśli system działa sprawnie, a wzrost cen będzie kontrolowany, polski model kaucyjny może stać się wzorem dla innych krajów Europy Środkowej.

Jesteśmy na  Google News. Dołącz do nas i śledź  Silesion.pl  codziennie. Obserwuj Silesion.pl!

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).

O autorze