System Kaucyjny (DRS) w Polsce od 2025 roku: Co warto wiedzieć?

Wprowadzenie systemu kaucyjnego (ang. – Deposit Return Scheme) w Polsce od 2025 roku jest odpowiedzią na potrzebę ograniczenia odpadów z tworzyw sztucznych oraz zwiększenia efektywności recyklingu opakowań. Zmiana ta przynosi nową organizację procesu zbiórki i recyklingu opakowań jednorazowego użytku, takich jak butelki i puszki, a jej celem jest zarówno ochrona środowiska, jak i promowanie zrównoważonej gospodarki odpadami. W artykule omówione zostaną szczegóły nowego systemu oraz jego wpływ na konsumentów, sprzedawców i przemysł opakowań w Polsce.

Co to jest system kaucyjny (DRS)?

System kaucyjny (ang. Deposit Return Scheme) to mechanizm mający na celu wsparcie recyklingu opakowań poprzez dodanie dodatkowej opłaty, tzw. kaucji, do ceny produktu. Opłata ta jest zwracana konsumentowi po oddaniu zużytego opakowania do odpowiedniego punktu zwrotu, najczęściej w sklepach. Dzięki temu zebrane opakowania mogą być ponownie przetwarzane, co zmniejsza ilość odpadów trafiających na wysypiska i wspiera obieg zamknięty materiałów, szczególnie tworzyw sztucznych, metali i szkła.

System ten działa już w wielu krajach Europy, gdzie stał się skutecznym narzędziem w walce z zaśmiecaniem środowiska. Jego głównym celem jest zachęcenie konsumentów do odpowiedzialnego zarządzania odpadami oraz zwiększenie poziomu recyklingu opakowań.

Jakie opakowania zostaną objęte systemem kaucyjnym w Polsce?

Zgodnie z ustawą wchodzącą w życie 1 stycznia 2025 roku, w Polsce system kaucyjny obejmie:

• Butelki plastikowe jednorazowego użytku o pojemności do 3 litrów,
• Butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra,
• Puszki metalowe o pojemności do 1 litra.

Warto zaznaczyć, że obowiązek uczestnictwa w systemie kaucyjnym będzie dotyczył przede wszystkim sklepów o powierzchni przekraczającej 200 m². Mniejsze placówki handlowe będą mogły dobrowolnie dołączyć do systemu, co oznacza, że decyzja o wprowadzeniu punktów zwrotu opakowań w takich miejscach będzie zależała od właścicieli.

Zwrot kaucji – jak to będzie działało?

Kluczowym elementem systemu kaucyjnego jest możliwość odzyskania przez konsumentów wpłaconej kaucji po oddaniu pustego opakowania. Zwrot ten będzie dokonywany wyłącznie w formie pieniężnej. Proces zwrotu opakowań w sklepach może być realizowany na dwa sposoby:

1. Automatyczny system recyklingu (RVM) – Sklepy mogą zainstalować automatyczne maszyny do zbierania opakowań, które identyfikują zwrócone opakowania, automatycznie wypłacają kaucję i przygotowują opakowania do recyklingu.
2. Manualny zwrot – Alternatywnie, w niektórych placówkach możliwe będzie ręczne przyjęcie opakowania przez personel sklepu i zwrot kaucji w formie gotówki.

Korzyści dla konsumentów

Dzięki systemowi kaucyjnemu konsumenci zyskują możliwość bezpośredniego uczestniczenia w procesie recyklingu, co może zwiększyć ich świadomość ekologiczną. Główne korzyści to:

• Zachęta finansowa – Zwrot kaucji motywuje konsumentów do oddawania zużytych opakowań, co przekłada się na oszczędności i mniejszy koszt odpadów w gospodarstwie domowym.
• Łatwiejszy dostęp do punktów zbiórki – Duże sklepy będą musiały zapewnić miejsca, w których można będzie zwrócić opakowania, co uprości cały proces.
• Świadomość ekologiczna – Wprowadzenie systemu kaucyjnego podnosi świadomość w zakresie segregacji odpadów i odpowiedzialności za środowisko.

Wpływ na sprzedawców

System kaucyjny przyniesie również zmiany dla sprzedawców, zwłaszcza tych, którzy prowadzą duże sklepy (powyżej 200 m²), dla których udział w systemie stanie się obowiązkowy. Dla tej grupy sprzedawców konieczne będzie dostosowanie się do nowych przepisów, co może oznaczać:

• Koszty związane z infrastrukturą – Wprowadzenie maszyn do automatycznego zbierania opakowań (RVM) lub przygotowanie stanowisk do ręcznego odbioru butelek i puszek.
• Logistyka – Organizacja odbioru i transportu zebranych opakowań do punktów recyklingowych.
• Zwiększenie liczby klientów – Sklepy mogą przyciągnąć więcej klientów dzięki oferowaniu zwrotu kaucji, co może wpłynąć na wzrost sprzedaży.

Z perspektywy sprzedawców, istotne jest także to, że system kaucyjny pozwala na lepsze zarządzanie opakowaniami, które wcześniej często kończyły na wysypiskach lub były porzucane w środowisku, tworząc dodatkowe koszty związane z utylizacją.

Wyzwania i oczekiwania

Wdrożenie systemu kaucyjnego na szeroką skalę w Polsce niesie ze sobą pewne wyzwania. Do głównych należą:

• Koszty wdrożenia – Dla sprzedawców, zwłaszcza mniejszych sklepów, przystosowanie infrastruktury do nowych wymogów może być kosztowne.
• Kwestie logistyczne – Organizacja zwrotów opakowań oraz ich transport do punktów recyklingowych wymaga odpowiedniego planowania i koordynacji.
• Edukacja konsumentów – Niezbędne będzie prowadzenie kampanii edukacyjnych, które uświadomią konsumentów o nowym systemie, jego zasadach oraz korzyściach płynących z udziału.

Z drugiej strony, system kaucyjny przynosi szereg korzyści, zarówno środowiskowych, jak i ekonomicznych. Zwiększenie poziomu recyklingu opakowań jednorazowych znacząco zmniejszy ilość odpadów lądujących na wysypiskach i w środowisku naturalnym. Może to wpłynąć na poprawę jakości środowiska, zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i zmniejszenie kosztów związanych z gospodarką odpadami.

System kaucyjny, który wejdzie w życie w Polsce w 2025 roku, to znacząca zmiana, która wpłynie na sposób zarządzania odpadami opakowaniowymi. Obejmuje on butelki plastikowe jednorazowego użytku, puszki metalowe i butelki szklane wielokrotnego użytku, a jego celem jest zwiększenie poziomu recyklingu i zmniejszenie ilości odpadów w środowisku. Konsumenci zyskają możliwość zwrotu opakowań za kaucję, sprzedawcy będą musieli dostosować swoje sklepy do nowych wymagań, a cały proces przyniesie korzyści zarówno środowiskowe, jak i ekonomiczne.

Polska, podążając za europejskimi trendami, wprowadza rozwiązania, które mają na celu bardziej efektywną gospodarkę odpadami, co przyniesie długofalowe korzyści dla całego społeczeństwa.

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).