Syreny alarmowe w województwie lubelskim. Mieszkańcy zdezorientowani po uruchomieniu ostrzeżeń
13 września Rządowe Centrum Bezpieczeństwa (RCB) rozesłało SMS-y ostrzegające przed zagrożeniem atakiem z powietrza. Towarzyszyło im uruchomienie syren alarmowych w Chełmie i Świdniku. Wcześniej zamknięto lotnisko w Lublinie, a Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych (DORSZ) informowało o obecności wojskowego lotnictwa w polskiej przestrzeni powietrznej. Po około godzinie alarm został odwołany. Mimo szybkiego zakończenia akcji, wielu mieszkańców nie wiedziało, jak powinni się zachować, a całe wydarzenie obnażyło braki w systemie ochrony cywilnej.
Brak wiedzy wśród mieszkańców
Choć syreny mają ostrzegać przed realnym zagrożeniem, w praktyce wywołują głównie dezorientację. Wielu mieszkańców przyznało, że nie znało znaczenia modulowanego sygnału ani procedur zachowania po jego usłyszeniu.
Radny Świdnika, Marcin Magier, relacjonował, że odbierał telefony od zaniepokojonych osób. Część z nich nie miała pewności, czy chodzi o ćwiczenia, czy o rzeczywisty alarm. Dopiero po chwili pojawiły się SMS-y z RCB, które potwierdziły zagrożenie. To pokazuje, że system ostrzegania działa szybciej niż społeczne zrozumienie sygnałów, a brak przygotowania powoduje panikę lub lekceważenie komunikatu.
Syreny bez schronów
Problemem nie są jednak same syreny, lecz brak warunków do podjęcia dalszych działań. Polska infrastruktura schronowa jest w dużej mierze przestarzała i niewystarczająca. W wielu miastach nie ma nowoczesnych schronów, a piwnice w budynkach mieszkalnych nie są przygotowane do tego, by pełnić funkcje ochronne.
Mieszkańcy, słysząc syreny, często nie wiedzą, dokąd pójść. Brakuje oznaczeń miejsc, które mogłyby pełnić rolę punktów schronienia. Bez systematycznej edukacji i planu ewakuacji alarm dźwiękowy staje się wyłącznie źródłem stresu.
Dlaczego brakuje reakcji?
Specjaliści wskazują kilka głównych przyczyn słabej reakcji mieszkańców na sygnały ostrzegawcze:
- brak kampanii edukacyjnych wyjaśniających znaczenie poszczególnych dźwięków syren,
- niewiedza dotycząca najbliższych miejsc, gdzie można się schronić,
- brak ćwiczeń z zakresu obrony cywilnej, które w innych państwach należą do obowiązkowych,
- powszechne przekonanie, że alarmy mogą być jedynie testem lub fałszywym ostrzeżeniem.
W związku z zagrożeniem z powietrza w Chełmie zawyły syreny, które zostały uruchomione na podstawie nakazu z Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego.
— Jakub Banaszek (@Jakub_Banaszek) September 13, 2025
W takich sytuacjach zawsze powinniśmy zachować spokój, przestrzegać procedur i realizować przyjęte wytyczne.
Niemniej obserwuje, że…
Potrzeba edukacji i procedur
Na problem zwrócił uwagę Jakub Banaszek, prezydent Chełma, wskazując, że lepiej włączyć syreny zbyt wiele razy niż o jeden raz za mało. Jednocześnie podkreślił, że społeczeństwo musi być przygotowane na takie sytuacje, ponieważ mogą one stać się codziennością.
Oznacza to konieczność:
- wprowadzenia powszechnych szkoleń dla mieszkańców miast i gmin,
- opracowania czytelnej sieci schronów i punktów ewakuacyjnych,
- prowadzenia regularnych ćwiczeń, które przyzwyczają ludzi do reagowania na sygnały alarmowe.
Ostrzeżenie, które nie chroni
Obecnie uruchomienie syren alarmowych wywołuje w Polsce więcej pytań niż odpowiedzi. System techniczny działa – dźwięk dociera do mieszkańców, a SMS-y z RCB uzupełniają komunikat. Problemem pozostaje jednak brak przygotowania ludzi do właściwych reakcji. W praktyce oznacza to, że alarm nie chroni w pełni, bo obywatel nie wie, jak go wykorzystać dla własnego bezpieczeństwa.
Czym jest alarm i jakie są rodzaje sygnałów?
Alarm to zawsze wezwanie do natychmiastowego i zorganizowanego działania. Ogłaszany jest w sytuacji, gdy istnieje zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzi, np. podczas ataku z powietrza, skażenia chemicznego, zagrożenia radiacyjnego bądź klęski żywiołowej. Sygnały alarmowe są jasno określone i rozróżniają kilka sytuacji. Przykładowo, na terenie Powiatu Zambrowskiego obowiązuje system, który wyróżnia:
- Ogłoszenie alarmu – modulowany dźwięk syreny przez 180 sekund,
- Odwołanie alarmu – ciągły dźwięk syreny przez 180 sekund,
- Alarm uroczystościowy – sygnał ciągły przez 1 minutę (np. w dni pamięci historycznej),
- Alarm techniczny (testowy) – sygnał przez 5 sekund.
Syreny bywają uruchamiane również z okazji rocznic historycznych – np. 1 sierpnia, 1 września czy 17 września – jako symboliczny akt upamiętnienia osób poległych w czasie wojny.
Komunikaty ostrzegawcze i zachowania w czasie alarmu
Oprócz sygnałów akustycznych mogą zostać użyte komunikaty słowne przekazywane przez media, megafony lub środki masowego przekazu. Mogą one dotyczyć skażenia środowiska, klęsk żywiołowych czy zagrożeń technicznych. Każdy komunikat musi być powtórzony trzykrotnie, a jego treść wskazuje rodzaj i charakter zagrożenia.
Kluczowe zasady zachowania w chwili ogłoszenia alarmu to:
- zachowanie spokoju i trzeźwego myślenia,
- natychmiastowe zabezpieczenie życia – własnego i osób z najbliższego otoczenia,
- stosowanie się do poleceń służb i komunikatów z oficjalnych źródeł,
- wiedza o tym, gdzie znajdują się główne zawory wody, gazu i prądu w naszym domu, aby w razie potrzeby móc je odciąć.
Eksperci przypominają, że warto przygotować także rodzinny plan kryzysowy – obejmujący listę numerów alarmowych, ustalenie miejsca zbiórki poza domem czy nauczenie dzieci korzystania z telefonu alarmowego.
Rodzaje sygnałów alarmowych i zalecane zachowanie
| Rodzaj sygnału | Jak brzmi? | Znaczenie | Zalecane działanie |
|---|---|---|---|
| Ogłoszenie alarmu | Modulowany dźwięk syreny przez 180 sekund | Zagrożenie atakiem z powietrza, skażeniem, klęską żywiołową lub innym poważnym zdarzeniem | Zachować spokój, udać się do najbliższego schronu / piwnicy / pomieszczenia bez okien, śledzić oficjalne komunikaty |
| Odwołanie alarmu | Ciągły dźwięk syreny przez 180 sekund | Koniec bezpośredniego zagrożenia | Można opuścić miejsca ukrycia, nadal śledzić komunikaty służb |
| Alarm uroczystościowy | Ciągły dźwięk syreny przez 1 minutę | Upamiętnienie wydarzeń historycznych (np. 1 sierpnia, 1 września, 17 września) | Brak reakcji – sygnał ma charakter symboliczny |
| Alarm techniczny (test) | Krótki sygnał do 5 sekund | Sprawdzenie działania systemu alarmowego | Brak reakcji – informacja techniczna |
| Komunikaty ostrzegawcze | Zapowiedź słowna powtarzana trzykrotnie | Uprzedzenie o zagrożeniu skażeniem, klęską żywiołową lub innym ryzykiem | Postępować zgodnie z przekazanymi instrukcjami, przygotować środki ochronne i zapasy |
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Silesion.pl codziennie. Obserwuj Silesion.pl!
Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).
Dodaj komentarz