Raport NIK: To nie koniec walki z nielegalnym hazardem

Po nowelizacji ustawy o grach hazardowych z 2016 r. zwiększyła się skuteczność nadzoru Ministra Finansów i organów Krajowej Administracji Skarbowej nad rynkiem gier hazardowych w Polsce. Zmiany miały także wpływ na ograniczenie szarej strefy w środowisku gier hazardowych, w tym urządzanych przez Internet, a także na zwiększenie dochodów budżetowych z podatku od gier.

Dochody te według prognoz miały być jeszcze wyższe, gdyby nie opóźnienie w uruchomieniu gier na automatach poza kasynami gry. NIK podkreśla, że pomimo tych zmian, nasze państwo nadal zmaga się z nielegalnym hazardem. W ciągu trzech lat nałożono ponad 25 tys. kar na blisko 750 mln zł na podmioty organizujące gry hazardowe bez koncesji i zezwolenia oraz zabezpieczono prawie 63 tys. nielegalnych automatów do gier. Co więcej według danych Ministerstwa Finansów wartość nielegalnego rynku zakładów bukmacherskich online ciągle jest wyższa niż legalnego.

Nowelizacja ustawy o grach hazardowych weszła w życie 1 kwietnia 2017 r. Pojawiły się nowe narzędzia służące ograniczeniu dostępności do nielegalnych gier. Nowelizacja wprowadziła monopol państwa na gry na automatach poza kasynami, a także na urządzanie gier hazardowych przez Internet, z wyjątkiem zakładów wzajemnych i loterii promocyjnych. Monopol państwa powierzono od 1 kwietnia 2017 r. należącej do Skarbu Państwa Spółce z o.o. Totalizator Sportowy.

Od 1 kwietnia 2017 r. wprowadzony został oficjalny rejestr domen internetowych, które nielegalnie oferują gry hazardowe. Wpisowi do Rejestru podlegają nazwy domen internetowych wykorzystywanych do urządzania gier hazardowych bez koncesji, bez zezwolenia lub bez dokonania zgłoszenia wymaganego zgodnie z ustawą, a które są kierowane do usługobiorców na terytorium Polski. Wyspecjalizowana komórka organizacyjna Opolskiego Urzędu Celno-Skarbowego, która zajmuje się zwalczaniem przestępczości w środowisku informatycznym, dokonywała identyfikacji nielegalnych domen internetowych oraz gromadziła materiały dowodowe.

Rejestr zakazanych domen jest jawny, udostępniony publicznie i prowadzi go Ministerstwo Finansów (pod adresem: hazard.mf.gov.pl). Według stanu na 7 grudnia 2018 r. minister właściwy do spraw finansów publicznych ujawnił prawie 5 tys. nielegalnych domen internetowych wykorzystywanych do urządzania gier hazardowych (na dzień 26.08.2019 w Rejestrze było już 7 140 nielegalnych domen).

Od 1 lipca 2017 r. przedsiębiorcy telekomunikacyjni mają obowiązek blokowania domen wpisanych do Rejestru oraz nieodpłatnego przekierowania połączeń do takich domen do strony internetowej prowadzonej przez Ministra Finansów, która zawiera ostrzeżenie o grożącej odpowiedzialności karnej uczestnika nielegalnych gier oraz listę podmiotów legalnie oferujących gry).

Natomiast dostawcy usług płatniczych mają uniemożliwiać dokonywanie płatności na stronach internetowych wpisanych do tego Rejestru. Blokowanie stron internetowych i blokowanie płatności są powszechnymi narzędziami wykorzystywanymi przez państwa członkowskie Unii Europejskiej w celu zwalczania szarej strefy w sektorze gier hazardowych w Internecie.

Choć NIK pozytywnie ocenia wprowadzenie Rejestru, to jednak nadal nierozwiązanym problemem jest zjawisko tzw. „domen klonów”, tj. domen których treść i zasady funkcjonowania są tożsame z innymi, już zidentyfikowanymi domenami, o podobnej nazwie do serwisów już wpisanych do Rejestru, różniącej się tylko nazwą (czasem nawet jednym znakiem). „Domeny klony” do czasu wpisania ich do Rejestru są dostępne dla polskich graczy, co obniża jego skuteczność w blokowaniu nielegalnego hazardu i hamuje zmniejszanie szarej strefy. W badanej próbie, wpis 47 domen do Rejestru dokonano po upływie od 9 do 57 dni roboczych od wpływu sprawy do Ministerstwa Finansów. NIK zwróciła uwagę na potrzebę poszukiwania prawno-organizacyjnych możliwości zapewniających skrócenie czasu ujmowania tych domen w Rejestrze, z jednoczesnym zachowaniem wysokich standardów identyfikacji i zabezpieczenia materiału dowodowego. Poprawność dokonania wpisu do Rejestru podlega kontroli przez sąd administracyjny (ustawodawca przewidział możliwość sprzeciwu od dokonania wpisu nazwy domeny do Rejestru).

Naczelnik Opolskiego Urzędu Celno-Skarbowego monitorował czy operatorzy telekomunikacyjni blokują domeny wpisane do Rejestru, a także czy dostawcy usług płatniczych stosują się do zakazu udostępniania takich usług na stronach wykorzystujących nazwy domen wpisanych do Rejestru.

Na dzień 15 października 2018 r. naczelnik tego Urzędu w 34 sprawach przekazał do Ministerstwa Finansów akta dotyczące niewykonania przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych obowiązku blokowania domen internetowych wpisanych do Rejestru oraz akta 7 spraw dotyczących niewykonania przez dostawcę usług płatniczych zadania blokowania płatności na stronach internetowych wpisanych do Rejestru.

Minister Finansów wszczął 20 postępowań wobec przedsiębiorców telekomunikacyjnych i dostawców usług płatniczych oraz 4 postępowania wobec dostawców usług płatniczych. Akta pozostałych spraw zostały odesłane do Urzędu Celno-Skarbowego w Opolu celem ich uzupełnienia. Spośród 6 badanych przez NIK postępowań żadne nie zostało zakończone.

W trakcie kontroli NIK ujawniła brak wystarczających uprawnień urzędów celno-skarbowych do kontrolowania, czy i jak przedsiębiorcy telekomunikacyjni i dostawcy usług płatniczych wypełniają obowiązki określone w ustawie o grach hazardowych.

Okazuje się, że Minister Finansów projektując w 2016 r. nowelizację ustawy o grach hazardowych, która nakładała obowiązki na przedsiębiorców telekomunikacyjnych i dostawców usług płatniczych, nie przewidział wprowadzenia przepisów uprawniających ówczesną Służbę Celną do kontroli wypełniania przez te podmioty obowiązków określonych w ustawie o grach hazardowych. Brak tych uprawnień miał wpływ na skuteczność wprowadzonych instrumentów. Niezbędne zmiany weszły w życie dopiero 2 stycznia 2019 r.

Zmniejszenie szarej strefy gier hazardowych było jednym z celów nowelizacji ustawy o grach hazardowych. Według analiz Ministerstwa Finansów (Departament Podatków Sektorowych, Lokalnych oraz Podatku od Gier) w 2018 r. szacunkowa wartość rynku (legalnego i nielegalnego) zakładów wzajemnych (bukmacherskich) online wyniosła blisko 7,9 mld zł i w porównaniu do roku 2015 zwiększyła się o 4,5 mld zł.

W ostatnich latach dynamika wzrostu wartości legalnego rynku zakładów bukmacherskich online była wyższa niż rynku nielegalnego tych zakładów. Wartość legalnego rynku zakładów wzajemnych online wzrosła z nieco ponad 543 mln zł w 2015 r. do 3 878 mln zł w 2018 r. (czyli siedmiokrotnie), z kolei wartość nielegalnego rynku wzrosła z 2 822 mln zł w 2015 r. do ponad 4 007 mln zł w 2018 r. (o 42 proc). W tym okresie zwiększał się także udział legalnych zakładów wzajemnych online w całym tym rynku (wzrost z 16 proc. w 2015 r. do 39,5 proc. w 2017 r. i do 49 proc. w 2018 roku).

Choć w Polsce w widoczny sposób zmniejszył się udział szarej strefy w rynku zakładów bukmacherskich online (z powodu wyższej dynamiki wzrostu legalnego rynku), to nadal jednak wartość rynku nielegalnego zakładów bukmacherskich online przewyższa wartość rynku legalnego.

W 2017 r. dochody z podatku od gier wyniosły 1,64 mld zł (wyższe o 16,6 proc. niż w roku 2016) i były niższe o 4 proc. od prognozy przyjętej w ustawie budżetowej na ten rok. Z kolei dochody za cały 2018 r. wyniosły 1,9 mld zł (wyższe o 16 proc. niż w 2017 r.) i były niższe o 0,6 proc. od prognozy ujętej w ustawie budżetowej na ten rok.

Całość czytaj na: nik.gov.pl

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).