Mniej gapowiczów w śląskiej komunikacji miejskiej. System kontroli Transport GZM coraz skuteczniejszy
fot. Transport GZM
W pierwszym półroczu 2025 roku odsetek pasażerów bez biletu w pojazdach Transport GZM spadł do poziomu najniższego od kilku lat. Równocześnie znacząco wzrosła liczba przeprowadzonych kontroli oraz kwota odzyskanych należności z tytułu mandatów. Zarząd Transportu Metropolitalnego podsumował dane, które wskazują na dalsze uszczelnianie systemu kontrolersko-windykacyjnego w komunikacji miejskiej na terenie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.
Spada liczba gapowiczów w pojazdach Transport GZM
Z danych Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM) wynika, że w pierwszym półroczu 2025 roku odnotowano dalszy spadek odsetka pasażerów podróżujących bez biletu.
W 2022 roku statystycznie w jednym kontrolowanym pojeździe znajdowało się 0,83 gapowicza. W kolejnych latach współczynnik ten spadał – w 2023 roku wyniósł 0,68, w 2024 r. 0,60, a w pierwszych sześciu miesiącach 2025 roku – już tylko 0,52.
Według Grzegorza Kwitka, członka zarządu GZM, świadczy to o rosnącej świadomości pasażerów w zakresie obowiązku zakupu biletu i skuteczności działań kontrolnych. Wzmożone kontrole, surowe sankcje oraz ryzyko trafienia do rejestrów dłużników BIG skutecznie zniechęcają do jazdy na gapę.
Automatyzacja i sankcje finansowe działają prewencyjnie
ZTM przypomina, że osoby uchylające się od zapłaty nałożonych kar trafiają do Krajowego Rejestru Długów BIG SA oraz BIG InfoMonitor SA. Obecność w tych bazach wpływa negatywnie na wiarygodność finansową pasażera i może skutkować problemami przy zaciąganiu kredytów czy pożyczek.
Rozbudowa systemu windykacji jest elementem szerszej strategii zwiększania skuteczności działań prewencyjnych. Dzięki temu liczba osób regularnie unikających opłat stopniowo maleje.
Liczba kontroli rośnie – skuteczność też
W okresie od stycznia do czerwca 2025 roku kontrolerzy ZTM przeprowadzili około 150 tysięcy kontroli, podczas gdy rok wcześniej było ich około 67 tysięcy. To wzrost o ponad 120 procent. Choć większa liczba kontroli oznacza więcej ujawnionych przypadków jazdy bez biletu, to ich udział procentowy w ogólnej liczbie pasażerów systematycznie spada.
ZTM odnotował także wzrost liczby działań na drodze prawnej i windykacyjnej:
- Liczba mandatów kierowanych do sądu wzrosła z 5,8 tys. do 9,1 tys. (+56%)
- Liczba wezwań do zapłaty zwiększyła się z 16 tys. do ponad 26 tys. (+66%)
- Egzekucje komornicze wzrosły nieznacznie – z 7,9 tys. do 8,2 tys. (+3,5%)
Mniej przypadków uporczywego unikania opłat
Zjawisko tzw. szalbierstwa, czyli notorycznego unikania płacenia za przejazdy, również wykazuje tendencję spadkową. W pierwszym półroczu 2024 roku ZTM złożył 221 zawiadomień o popełnieniu szalbierstwa, natomiast w tym samym okresie 2025 roku – 154. To spadek o blisko 30 procent.
W ocenie GZM, przy jednoczesnym wzroście liczby kontroli dane te wskazują na wyraźną poprawę zachowań pasażerów i skuteczność stosowanych środków prawnych.
Wzrost przychodów z biletów i mandatów
Dzięki zwiększonej liczbie pasażerów, poprawie ściągalności należności oraz uszczelnieniu kontroli, dochód ze sprzedaży biletów w pierwszym półroczu 2025 roku wyniósł około 132 mln zł. Dla porównania, rok wcześniej było to 115 mln zł.
Znacząco wzrosły też wpływy z mandatów – z 6,7 mln zł do 9,7 mln zł, co stanowi wzrost o 45 procent. To efekt działań operacyjnych i technologicznych wdrożonych przez ZTM.
Nowoczesny sprzęt i szkolenia dla kontrolerów
Zwiększenie skuteczności systemu to także zasługa modernizacji pracy kontrolerów. Obecnie w terenie działa około 150 kontrolerów, którzy zostali wyposażeni w nowoczesne terminale płatnicze, umożliwiające m.in. opłacenie mandatu na miejscu przy użyciu karty.
Jak informuje Wojciech Trzewik, zastępca dyrektora ZTM ds. zarządzania operacyjnego, kolejnym krokiem będzie podniesienie kompetencji miękkich pracowników oraz nawiązanie współpracy ze służbami mundurowymi, co ma dodatkowo zwiększyć efektywność prowadzonych kontroli.
Tabela 1: Zestawienie działań kontrolnych i windykacyjnych
| Wyszczególnienie | I półrocze 2024 | I półrocze 2025 | Wzrost/spadek 2025/2024 |
|---|---|---|---|
| Liczba przeprowadzonych kontroli | 67 tys. | 150 tys. | +124% |
| Liczba spraw skierowanych na drogę postępowania sądowego | 4,3 tys. | 5,5 tys. | +29% |
| Liczba mandatów skierowanych na drogę postępowania sądowego | 5,8 tys. | 9,1 tys. | +56% |
| Liczba wszczętych egzekucji komorniczych | 7,9 tys. | 8,2 tys. | +3,5% |
| Liczba wysłanych wezwań do zapłaty | 16 tys. | 26 tys. | +66% |
| Liczba wysłanych zawiadomień o popełnieniu szalbierstwa | 221 | 154 | -30% |
| Łączny dochód z mandatów | 6,7 mln zł | 9,7 mln zł | +45% |
Tabela 2: Odsetek gapowiczów ze wszystkich pasażerów skontrolowanych
| Okres | Odsetek |
|---|---|
| 2022 r. | 0,83 |
| 2023 r. | 0,68 |
| 2024 r. | 0,60 |
| I półrocze 2025 r. | 0,52 |
Efektywny nadzór finansowy korzystny dla budżetów publicznych
Według ZTM, skuteczne działania windykacyjne i ograniczanie liczby gapowiczów przekładają się bezpośrednio na zyski dla systemu transportowego. Oznacza to mniejsze obciążenia dla budżetów gminnych i większe możliwości inwestycyjne w rozwój transportu publicznego.
Z danych wynika, że poprawa skuteczności kontroli oraz ograniczenie zjawiska jazdy na gapę przyniosło ponad 20 milionów złotych dodatkowych wpływów tylko w pierwszym półroczu 2025 roku.
Zarówno analiza liczb, jak i działania operacyjne wskazują, że system kontrolersko-windykacyjny Transport GZM działa coraz skuteczniej, a liczba nieuczciwych pasażerów stopniowo, lecz konsekwentnie maleje.
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Silesion.pl codziennie. Obserwuj Silesion.pl!
Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).
Dodaj komentarz