Katowice to dziś prawdziwe miasto murali

Katowice stały się jednym z najważniejszych ośrodków street artu w Polsce. Miasto, które jeszcze kilkanaście lat temu zmagało się z problemem nielegalnych graffiti, dziś może pochwalić się ponad setką murali tworzonych przez artystów z kraju i ze świata. Ich obecność nie tylko poprawia estetykę przestrzeni, ale także podkreśla tożsamość miasta, upamiętnia ważne postaci i angażuje mieszkańców.

Miasto murali i nowych znaczeń

Murale w Katowicach stały się znakiem rozpoznawczym miasta. W miejscach, gdzie dawniej pojawiały się przypadkowe i szpecące napisy, dziś widać dopracowane dzieła artystów. Każdy z nich opowiada osobną historię – o górniczej przeszłości, o przemianach kulturowych, o ludziach, którzy tworzyli region.
Jak podkreśla Marcin Krupa, prezydent Katowic, sztuka uliczna to narzędzie łączenia ludzi i budowania wspólnoty. – Murale to nie tylko forma artystycznej ekspresji, ale też sposób na pokazanie, że kolorowe miasto jest lepszą alternatywą dla wandalizmu. Wiele z nich to także upamiętnienie osób ważnych dla regionu, jak Kazimierz Kutz, Erwin Sówka czy Jolanta Wadowska-Król – mówi Krupa.
Wśród odnowionych realizacji znalazł się również mural Wojciecha Korfantego, jednego z najbardziej rozpoznawalnych bohaterów śląskiej historii.

Sztuka, która zastępuje wandalizm

Katowice od lat inwestują w legalną sztukę uliczną. Zamiast ścigać przypadkowych autorów nielegalnych napisów, miasto oferuje artystom przestrzeń do tworzenia. Takie podejście przynosi wymierne efekty – poprawia estetykę, ogranicza koszty czyszczenia elewacji i buduje pozytywny wizerunek.
Ponad sto murali rozmieszczonych w różnych dzielnicach Katowic tworzy dziś swoistą galerię pod gołym niebem. Przejścia podziemne, elewacje kamienic, ściany zakładów przemysłowych i budynków użyteczności publicznej zyskały nowy wygląd. Miasto staje się miejscem, w którym codzienna droga do pracy czy szkoły prowadzi przez przestrzeń pełną kolorów i znaczeń.

Pegazy Basi Flores na 160-lecie miasta

Wśród najnowszych realizacji wyróżnia się mural Basi Flores przy ul. Słowackiego. Powstał z okazji 160-lecia Katowic i przedstawia dwa czarne pegazy na czerwonym tle. Kompozycja nawiązuje do górniczej przeszłości, ale też do przyszłości – otwartej na rozwój, sztukę i nowoczesność.

Katowice stają się coraz bardziej artystyczne. Ten mural to mój prezent dla mieszkańców, pełen energii i symboli. To mój największy obraz – mówi autorka.
Realizacja powstała na budynku należącym do wspólnoty mieszkaniowej, co pokazuje, że murale w Katowicach coraz częściej powstają nie tylko z inicjatywy miasta, ale także prywatnych właścicieli nieruchomości.

Sztuka, która pomaga i uczy

Nie wszystkie murale mają wyłącznie charakter estetyczny. Część z nich niesie przekaz społeczny i edukacyjny.
W przejściu podziemnym przy ul. Chorzowskiej powstały prace stworzone przez dzieci z oddziałów onkologicznych. W ramach projektu Fundacji ISKIERKA i Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach młodzi pacjenci przenieśli swoje emocje i marzenia na miejskie ściany. To przykład, jak sztuka może stać się formą terapii i sposobem na odzyskanie radości.
Nowe murale pojawiły się też przy Stadionie Śląskim, przystanku Dąb Kościół oraz na skrzyżowaniu ul. Markiefki i Bogucickiej. W każdym z tych miejsc pracowali doświadczeni artyści, nadając przestrzeni nową funkcję – łączenia ludzi i poprawy nastroju w miejscach codziennego ruchu.

OTAK! GraFF JAM i kilometry sztuki

We wrześniu odbyła się druga edycja OTAK! GraFF JAM – wydarzenia, które ściągnęło do Katowic artystów z całego kraju. Przy ul. Pośpiecha w Załężu powstały nowe murale na ścianach o łącznej długości blisko kilometra. To jedno z największych przedsięwzięć tego typu w regionie.
Takie inicjatywy pokazują, że miasto nie tylko dopuszcza sztukę uliczną, ale też aktywnie ją wspiera. Efekty są widoczne nie tylko na murach, ale też w sposobie, w jaki mieszkańcy zaczynają postrzegać swoje otoczenie. Kolorowe ściany stają się symbolem przemiany Katowic – z miasta przemysłowego w miasto kreatywne i otwarte.

Wirtualna galeria i mapa murali

Katowice należą do nielicznych polskich miast, które stworzyły internetową bazę murali. Na stronie murale.katowice.eu można znaleźć wirtualną galerię wraz z mapą lokalizacji i informacjami o autorach.
Część dawnych realizacji istnieje już tylko w archiwum – budynki zostały przebudowane, a inne projekty z czasem zastąpiono nowymi. Artyści nierzadko wracają też do swoich prac, by je odświeżać lub całkowicie zmieniać.
Mieszkańcy mają wpływ na to, jak wyglądają ich dzielnice. Budżet obywatelski Katowic pozwala zgłaszać propozycje nowych murali. Jednym z przykładów jest realizacja przy ul. Gliwickiej 58, poświęcona pamięci harcmistrza Jerzego Lisa.

Walka z nielegalnym graffiti

Mimo rozwoju legalnej sztuki ulicznej, problem nielegalnych napisów wciąż istnieje. W 2025 roku Straż Miejska w Katowicach odnotowała ponad 180 zgłoszeń dotyczących nielegalnych malunków. Część z nich pojawiła się na obiektach pod ochroną konserwatora, co dodatkowo zwiększa koszty usuwania.
W odpowiedzi Miejski Zarząd Ulic i Mostów (MZUiM) prowadzi działania prewencyjne. – Zależy nam na tym, by infrastrukturę mostową i przejścia podziemne utrzymać w dobrym stanie technicznym i estetycznym, dlatego stosujemy trwalsze rozwiązania, jak powłoki antygraffiti – mówi Piotr Handwerker, dyrektor MZUiM.
Takie powłoki pojawiły się m.in. w przejściach podziemnych przy ul. Kościuszki, na moście przy ul. Zaopusta, a także przy ul. Sokolskiej, w pobliżu Śląskich Technicznych Zakładów Naukowych. Koszt tych prac przekroczył 59 tys. zł. Obecnie trwa porządkowanie kładki w ciągu al. Walentego Roździeńskiego.

Monitoring i odpowiedzialność

W miejscach szczególnie narażonych na akty wandalizmu montowany jest monitoring wizyjny. Jednym z takich punktów będzie przejście przy ul. Sokolskiej, które wkrótce zostanie objęte nadzorem kamer.

Monitoring to narzędzie, które pozwala nie tylko identyfikować sprawców, ale też zapobiegać kolejnym przypadkom. Reagujemy szybko, by mieszkańcy widzieli, że przestrzeń publiczna jest chroniona – dodaje Handwerker.

Każdy artysta działający legalnie musi posiadać zgodę właściciela lub zarządcy obiektu. Jeśli ktoś maluje po ścianach bez zezwolenia, najlepiej niezwłocznie zgłosić to straży miejskiej. To nie tylko obowiązek, ale i sposób ochrony wspólnej przestrzeni, która stała się częścią miejskiej tożsamości.

Katowice coraz wyraźniej pokazują, że sztuka uliczna może być narzędziem realnej zmiany. Murale nie są już tłem, ale treścią miasta – jego kolorową, widoczną z daleka opowieścią o przeszłości i teraźniejszości.

Jesteśmy na  Google News. Dołącz do nas i śledź  Silesion.pl  codziennie. Obserwuj Silesion.pl!

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).

O autorze