Drony Shahed – jak zmieniają oblicze współczesnych konfliktów zbrojnych

Drony Shahed, produkowane w Iranie, w ostatnich latach stały się jednym z najczęściej omawianych narzędzi na polach walki w Ukrainie, na Bliskim Wschodzie i w innych rejonach objętych konfliktami. Wyróżniają się niskim kosztem produkcji, prostą konstrukcją i masowym zastosowaniem, przez co stanowią poważne wyzwanie dla systemów obrony powietrznej. W artykule opisujemy ich budowę, zastosowanie, skutki użycia oraz reakcje państw, które muszą mierzyć się z tym zagrożeniem.

Pochodzenie i rozwój dronów Shahed

Shahed-131 i Shahed-136 to najczęściej spotykane modele tej rodziny. Zostały opracowane przez Iran Aircraft Manufacturing Industries przy wsparciu irańskiego korpusu wojskowego IRGC. Początkowo ich przeznaczeniem była obserwacja i uderzenia na cele o ograniczonym stopniu ochrony. Z czasem zaczęto intensywnie rozwijać wersje samobójcze, które lecą w stronę wyznaczonego punktu i detonują głowicę po uderzeniu.

Produkcja tych bezzałogowców jest stosunkowo tania, dzięki czemu możliwe jest ich masowe użycie. Eksperci wojskowi wskazują, że pojedynczy Shahed kosztuje wielokrotnie mniej niż pocisk rakietowy używany do jego zestrzelenia. To asymetria, która daje przewagę atakującym.

Charakterystyka techniczna

Drony Shahed można rozpoznać po charakterystycznym „trójkątnym” układzie skrzydeł, przypominającym sylwetką tzw. „latające skrzydło”. Napędzane są silnikami tłokowymi, które powodują charakterystyczny, głośny dźwięk przypominający motocykl. Ich prędkość wynosi średnio ok. 180 km/h, a zasięg – w zależności od wersji – od kilkuset do ponad tysiąca kilometrów.

Istotną cechą jest prosty system nawigacyjny. W wielu przypadkach opiera się głównie na koordynatach GPS, co ułatwia ich zakłócanie elektroniczne. Mimo to dzięki dużej liczbie wysyłanych jednocześnie maszyn część z nich zwykle dociera do celu.

Użycie na Ukrainie

Od jesieni 2022 roku drony Shahed-136 zaczęły być masowo wykorzystywane przez Rosję w działaniach przeciwko Ukrainie. Najczęściej uderzają w cele infrastrukturalne: elektrownie, magazyny paliw czy składy wojskowe. W okresach nasilonych ataków liczba wypuszczanych w stronę ukraińskich miast maszyn potrafi sięgać kilkudziesięciu w ciągu jednej nocy.

Według danych strony ukraińskiej skuteczność systemów obrony powietrznej w zwalczaniu Shahedów rośnie, jednak problemem pozostaje koszt. Wykorzystanie zaawansowanych pocisków do neutralizacji taniego drona tworzy dla obrońców niekorzystny bilans ekonomiczny.

Reakcje państw i próby przeciwdziałania

W odpowiedzi na zagrożenie wiele państw inwestuje w rozwój systemów walki radioelektronicznej, a także tańszych metod zwalczania, takich jak:

• działka przeciwlotnicze z amunicją programowalną,
• specjalistyczne karabiny przeciw dronom,
• mobilne systemy laserowe w fazie testów.

Organizacje międzynarodowe, w tym ONZ, zwracają uwagę, że eksport irańskich dronów narusza embargo dotyczące transferu uzbrojenia. Mimo to dostawy do Rosji czy innych państw nadal są odnotowywane.

Szerszy kontekst globalny

Rozprzestrzenianie tanich dronów uderzeniowych pokazuje wyraźny trend w nowoczesnych konfliktach. Coraz większe znaczenie mają środki, które nie muszą być skomplikowane technologicznie, ale spełniają swoją rolę dzięki niskiemu kosztowi i łatwości produkcji.

Podobne rozwiązania testowane są w różnych częściach świata – od Bliskiego Wschodu po Afrykę Północną. Z czasem mogą one trafić również do grup niepaństwowych, co zwiększa ryzyko niekontrolowanego użycia.

Znaczenie dronów Shahed w nowej erze wojny

Drony Shahed stały się symbolem nowej formy wojny na wyniszczenie, w której liczy się możliwość ciągłego nękania przeciwnika. Choć są one stosunkowo łatwe do wykrycia i zestrzelenia, ich masowe wykorzystanie wymusza na państwach opracowywanie nowych metod obrony. Rozwój tego typu technologii wskazuje, że przyszłe konflikty będą opierać się nie tylko na nowoczesnych samolotach bojowych czy rakietach dalekiego zasięgu, ale także na niedrogich, prostych w konstrukcji środkach ataku.

Jesteśmy na  Google News. Dołącz do nas i śledź  Silesion.pl  codziennie. Obserwuj Silesion.pl!

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).

O autorze