Co to jest Nikiszowiec i jak do niego dojechać?

Nikiszowiec to zabytkowa dzielnica Katowic powstała w latach 1908-1919 jako osiedle robotnicze dla górników, która dziś stanowi jeden z najlepiej zachowanych przykładów architektury przemysłowej w Europie i jest wpisana na listę Pomników Historii. Do tej unikalnej dzielnicy można dojechać autobusami komunikacji miejskiej, samochodem lub rowerem, a odległość z centrum Katowic wynosi około 5 kilometrów. Osiedle przyciąga turystów swoją charakterystyczną architekturą z czerwonej cegły, historycznymi budynkami oraz bogatą ofertą kulturalną, w tym muzeami, galeriami i cyklicznymi wydarzeniami artystycznymi.

Czym dokładnie jest Nikiszowiec

Nikiszowiec to kompleks mieszkaniowy zaprojektowany przez niemieckich architektów Georga i Emila Zillmannów z Charlottenburga. Osiedle powstało z inicjatywy Giesche AG, niemieckiego koncernu górniczo-hutniczego, który potrzebował mieszkań dla swoich pracowników. Projekt zakładał stworzenie samowystarczalnej społeczności z pełną infrastrukturą – od mieszkań po sklepy, szkołę i kościół. Nazwa pochodzi od Nikisza Czerwińskiego, polskiego działacza niepodległościowego, choć pierwotnie osiedle nosiło niemiecką nazwę Nickischschacht.

Gdzie dok

Dzielnica znajduje się w południowo-wschodniej części Katowic, w rejonie ulic Janowskiej i Zamkowej, w pobliżu dawnej kopalni Wieczorek. Nikiszowiec graniczy z dzielnicami Janów-Nikiszowiec i Murcki. Jego centralne położenie względem innych dzielnic Katowic sprawia, że jest łatwo dostępny zarówno dla mieszkańców miasta, jak i turystów. Obszar osiedla obejmuje około 20 hektarów i jest objęty ścisłą ochroną konserwatorską.

Jaka jest historia powstania Nikiszowca?

Budowę osiedla rozpoczęto w 1908 roku, a prace zakończono w 1919. Projekt był częścią szerszego planu rozwoju przemysłu wydobywczego na Górnym Śląsku. Architekci Zillmannowie zastosowali nowoczesne jak na tamte czasy rozwiązania urbanistyczne, tworząc zwarte zabudowanie z wewnętrznymi podwórzami i przemyślanym układem komunikacyjnym. Osiedle miało pomieścić około 1000 rodzin górniczych wraz z pełną infrastrukturą społeczną.

W okresie międzywojennym Nikiszowiec stał się symbolem polskości na Śląsku. Po II wojnie światowej osiedle zostało znacjonalizowane, a jego mieszkańcy stopniowo się wymieniali. W latach 90. XX wieku rozpoczęto prace konserwatorskie mające na celu zachowanie unikalnego charakteru architektury.

Co wyróżnia architekturę Nikiszowca?

Charakterystyczną cechą Nikiszowca jest jednolita zabudowa z czerwonej cegły z białymi obramowaniami okien i drzwi. Osiedle składa się z dziewięciu dużych bloków mieszkalnych, które tworzą zamknięte podwórza i szerokie ulice. Każdy blok ma cztery kondygnacje i charakterystyczne mansardowe dachy. Budynki połączono systemem bram i przejść, co tworzy spójną kompozycję urbanistyczną.

Centralnym punktem osiedla jest plac Wyzwolenia z zabytkowym budynkiem dawnej poczty i administracji kopalni. Wokół placu skupiają się najważniejsze obiekty użyteczności publicznej, w tym sklepy i lokale gastronomiczne działające w dawnych pomieszczeniach handlowych.

Jakie zabytki i atrakcje można zobaczyć w Nikiszowcu?

Nikiszowiec oferuje bogaty program zwiedzania dla turystów zainteresowanych historią i architekturą:

• Kościół św. Anny – monumentalna świątynia z 1927 roku, również zaprojektowana przez braci Zillmannów, z charakterystyczną wieżą widoczną z daleka.
• Muzeum Historii Katowic – oddział etnologiczny prezentujący życie codzienne mieszkańców osiedla górniczego.
• Galeria Szyb Wilson – przestrzeń wystawiennicza w zabytkowym budynku, prezentująca sztukę współczesną i projekty związane z dziedzictwem przemysłowym.
• Zabytkowe kamienice z oryginalnymi detalami architektonicznymi, w tym ozdobnymi portalami i balkonami.

Jak dojechać do Nikiszowca komunikacją miejską?

Z centrum Katowic do Nikiszowca można dotrzeć kilkoma liniami autobusowymi. Najwygodniejsze połączenia to:

• Linia 30 – kursuje z dworca PKS przez centrum miasta, zatrzymuje się przy przystanku Nikiszowiec Kościół.
• Linia 72 – łączy Nikiszowiec z dworcem głównym i centrum handlowym, przystanek Nikiszowiec Szpital.
• Linie 920 i 930 – połączenia podmiejskie obsługujące trasę z różnych dzielnic Katowic.

Czas przejazdu z centrum miasta wynosi około 15-20 minut, w zależności od natężenia ruchu. Bilety można kupić w automatach na przystankach lub w aplikacji mobilnej Jakdojade.

Jak dotrzeć do Nikiszowca samochodem?

Dojazd samochodem z centrum Katowic jest prosty i zajmuje około 10-15 minut. Najkrótsza trasa prowadzi ulicą Murckowską w kierunku południowo-wschodnim, następnie ulicą Janowską do centrum osiedla. Alternatywnie można jechać przez ulicę Armii Krajowej i Zamkową.

W pobliżu placu Wyzwolenia dostępne są miejsca parkingowe, choć w weekendy i podczas wydarzeń kulturalnych mogą być ograniczone. Warto pamiętać o płatnym parkowaniu w strefie płatnego parkowania, która obejmuje część ulic osiedla.

Jakie wydarzenia kulturalne odbywają się w Nikiszowcu?

Nikiszowiec jest miejscem licznych wydarzeń kulturalnych przez cały rok. Do najważniejszych należą:

• Jarmark na Nikiszu – coroczne święto osiedla z kiermaszem rękodzieła, występami artystycznymi i degustacją regionalnych potraw.
• Noc Muzeów – podczas której można zwiedzić wszystkie obiekty kulturalne za symboliczną opłatą.
• Festiwal Filmowy – prezentujący produkcje związane z tematyką górniczą i przemysłową.
• Regularne wystawy w Galerii Szyb Wilson oraz koncerty w kościele św. Anny.

Dlaczego warto odwiedzić Nikiszowiec?

Nikiszowiec oferuje unikalne połączenie historii, architektury i kultury. Jest to miejsce, gdzie można poznać dziedzictwo przemysłowe Śląska i zobaczyć, jak wyglądało życie górników na początku XX wieku. Osiedle zachowało autentyczny charakter, a jednocześnie oferuje nowoczesną infrastrukturę turystyczną.

Dla miłośników fotografii Nikiszowiec stanowi doskonały obiekt – jego jednolita architektura i klimatyczne podwórza tworzą niepowtarzalne kadry. Osiedle było również tłem dla wielu produkcji filmowych, w tym dzieł Kazimierza Kutza, co dodatkowo podnosi jego rangę kulturową.

Jesteśmy na  Google News. Dołącz do nas i śledź  Silesion.pl  codziennie. Obserwuj Silesion.pl!

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).

O autorze