3I/ATLAS coraz bliżej Słońca. Nowe dane NASA i obserwacje teleskopowe potwierdzają międzygwiezdne pochodzenie obiektu
3I/ATLAS to trzeci potwierdzony obiekt międzygwiezdny, który zbliża się do Słońca i minie Ziemię w grudniu 2025 roku w całkowicie bezpiecznej odległości.
3I/ATLAS, oficjalnie oznaczony jako C/2025 N1 (ATLAS), pozostaje jednym z najbardziej intrygujących odkryć astronomicznych ostatnich lat. Po raz pierwszy zaobserwowano go 1 lipca 2025 roku w ramach programu Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (ATLAS). Od tamtej pory jego trajektoria i właściwości są szczegółowo analizowane przez NASA, ESA i liczne obserwatoria naziemne. Najnowsze dane z października 2025 roku potwierdzają, że obiekt nie stanowi zagrożenia dla Ziemi i faktycznie pochodzi spoza Układu Słonecznego.
Najnowsze ustalenia o 3I/ATLAS
3I/ATLAS porusza się po orbicie hiperbolicznej, co dowodzi, że nie jest związany grawitacyjnie ze Słońcem.
Według aktualnych danych NASA obiekt minął orbitę Marsa 3 października 2025 roku w odległości około 29 milionów kilometrów. Następnie, 29 października, znajdzie się w peryhelium, czyli najbliższym punkcie orbity względem Słońca, w odległości ok. 1,4 jednostki astronomicznej (około 210 milionów kilometrów). Prędkość obiektu przekracza 68 km/s, co oznacza, że po minięciu Słońca 3I/ATLAS opuści Układ Słoneczny i nie powróci.
Najbliższe zbliżenie do Ziemi nastąpi 19 grudnia 2025 roku. Obiekt przeleci w odległości 269 milionów kilometrów, czyli niemal dwa razy dalej niż wynosi dystans między Ziemią a Słońcem. Według Jet Propulsion Laboratory (JPL) jego trajektoria jest stabilna i w pełni bezpieczna. Nie istnieje żadne ryzyko kolizji ani wpływu na satelity.
Obserwacje teleskopowe i nowe dane o budowie
Teleskopy Hubble’a i Jamesa Webba ujawniły aktywne jądro oraz charakterystyczny warkocz pyłowo-gazowy 3I/ATLAS.
Analizy wykonane za pomocą Teleskopu Kosmicznego Jamesa Webba, Hubble’a oraz teleskopów naziemnych potwierdzają obecność aktywnego jądra i warkocza, co zbliża 3I/ATLAS do klasycznych komet. Zarejestrowano rozwijającą się koronę pyłowo-gazową, a spektroskopia wykazała emisję dwutlenku węgla oraz pary wodnej, co świadczy o sublimacji lodów z powierzchni obiektu.
Naukowcy z NASA podają, że średnica jądra mieści się w przedziale od 320 metrów do 5,6 kilometra, co czyni go obiektem stosunkowo niewielkim w porównaniu z typowymi kometami Układu Słonecznego. W miarę zbliżania się do Słońca obiekt staje się jaśniejszy, a jego kolor ulega zmianie – obserwuje się zielonkawe zabarwienie, typowe dla emisji cząsteczek węgla i cyjanowodoru.
Międzygwiezdne pochodzenie i znaczenie naukowe
Analiza orbity i składu 3I/ATLAS jednoznacznie wskazuje, że obiekt pochodzi spoza Układu Słonecznego.
To dopiero trzeci międzygwiezdny przybysz w historii badań astronomicznych – po ‘Oumuamua (odkrytym w 2017 roku) i 2I/Borisov (z 2019 roku). W przeciwieństwie do ‘Oumuamuy, która nie wykazywała aktywności, 3I/ATLAS uwalnia gaz i pył, co pozwala dokładniej badać jego skład chemiczny.
Zespół NASA Goddard Space Flight Center wskazuje, że stosunek zawartości dwutlenku węgla do wody w obiekcie jest znacznie wyższy niż w kometach Układu Słonecznego. Może to sugerować, że 3I/ATLAS powstał w bardzo zimnym regionie innego systemu planetarnego, gdzie lód CO₂ był stabilny w stanie stałym. Oznacza to, że obiekt może mieć miliardy lat i pochodzić z obszaru o dużej odległości od swojej macierzystej gwiazdy.
Obserwacje z orbity Marsa
Europejskie sondy marsjańskie przygotowały się do obserwacji przelotu 3I/ATLAS w październiku 2025 roku.
ESA potwierdziła, że orbiter Mars Express oraz sonda Trace Gas Orbiter zarejestrowały dane o przejściu obiektu w pobliżu Marsa. Obserwacje te mają pomóc w analizie emisji gazów i pyłu w różnych pasmach widma, co pozwoli lepiej poznać dynamikę międzygwiezdnych komet.
Wyniki zostaną porównane z danymi z teleskopów naziemnych, w tym z Zwicky Transient Facility i Vera C. Rubin Observatory, które monitorują obiekt w trybie ciągłym. Wspólne obserwacje różnych instytucji mają stworzyć pełny model jego ewolucji w trakcie przelotu przez wewnętrzny Układ Słoneczny.
Znaczenie dla badań kosmosu
3I/ATLAS pozwala naukowcom badać pierwotną materię spoza Układu Słonecznego bez konieczności wysyłania sondy międzygwiezdnej.
Obserwacje tego typu obiektów dostarczają informacji o tym, jak powstają planety w innych systemach gwiezdnych. Porównanie ich składu z kometami z naszego Układu pozwala śledzić różnice w procesach formowania i ewolucji materii kosmicznej.
Według The Planetary Society, tego rodzaju wizyty mogą być częstsze, niż wcześniej przypuszczano. Statystyczne modele wskazują, że w granicach Układu Słonecznego niemal zawsze znajduje się co najmniej jeden obiekt międzygwiezdny, choć większość pozostaje zbyt ciemna, by ją wykryć.
W grudniu 2025 roku 3I/ATLAS znajdzie się w najdogodniejszym położeniu do obserwacji z teleskopów na półkuli północnej. Naukowcy planują wykorzystać ten moment do zarejestrowania spektrogramów i wykonania zdjęć wysokiej rozdzielczości, które mogą ujawnić szczegóły struktury jądra.
Odległość i skala zjawiska
3I/ATLAS minie Ziemię w odległości niemal dwóch jednostek astronomicznych, co gwarantuje pełne bezpieczeństwo.
Dla porównania, średnia odległość Ziemi od Księżyca to zaledwie 384 tysiące kilometrów, a dystans do Marsa wynosi około 225 milionów kilometrów. Przelot 3I/ATLAS odbędzie się więc znacznie dalej niż nasze sąsiednie planety, co potwierdzają dane NASA Jet Propulsion Laboratory.
Choć zjawisko nie będzie widoczne gołym okiem, jego obserwacja przy pomocy teleskopów astronomicznych ma wyjątkową wartość naukową. Dla badaczy to szansa, by po raz kolejny przyjrzeć się fragmentowi materii, który pochodzi z innego układu gwiezdnego.
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Silesion.pl codziennie. Obserwuj Silesion.pl!
Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).
Dodaj komentarz