Katowice dla Ukrainy. Pomoc mierzona w tonach i milionach

• 24 lutego 2022 roku Rosja zaatakowała Ukrainę. Od pierwszych dni zbrodniczego ataku Katowice włączyły się w pomoc
• W działania zaangażowało się ponad 200 wolontariuszy i tysiące mieszkańców, którzy wzięli udział w zbiórkach najpotrzebniejszych artykułów
• Na pomoc i działania integracyjne prowadzone przeznaczono ponad 100 mln zł
• Katowice zebrały i przekazały potrzebującym 250 ton darów
• Początkowo pomoc opierała się na wsparciu doraźnym – zapewnieniu noclegu, posiłków, wsparcia psychologicznego, a następnie oparto ją na działaniach adaptacyjnych i integracyjnych

– Ostatni rok jeszcze bardziej pokazał jak potrafimy się zjednoczyć. Nasze myśli, modlitwy i konkretne czyny kierowaliśmy do naszych Przyjaciół Ukraińców. Wiadomości o haniebnym ataku Rosji na Ukrainę, o rakietach spadających na miasta naszego sąsiada i ruchach wojsk stały się urzeczywistnieniem najczarniejszych scenariuszy. Był to moment wielkiej mobilizacji i szerokich działań, które trzeba było wdrożyć bardzo szybko. Tysiące mieszkańców, przedsiębiorców, wolontariuszy, urzędników i pracowników jednostek miejskich, katowickich radnych, przedstawicieli organizacji pozarządowych, a także wszystkie osoby, których wymienić nie zdołam bez wahania włączyło się w działania. Wiele z tych osób jest nadal zaangażowanych w pomoc Ukrainie na różnych płaszczyznach. Przyjeżdżający do Katowic uchodźcy z Ukrainy mają szansę żyć w godnych warunkach, otoczeni opieką i wsparciem. Jako prezydent jestem dumny, że możemy powiedzieć, że w Katowicach zdajemy ten niezwykle trudny, ale i ważny egzamin z empatii i człowieczeństwa – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic.

W rocznicę ataku Rosji na Ukrainę w kinoteatrze Rialto odbędzie się koncert Troye Zillia. To ukraiński zespół, któremu przewodzi Anastasiya Voytyuk, wokalistka, propagatorka ukraińskiej kultury oraz wirtuozka bandury – unikalnego ukraińskiego instrumentu. Zespół daje drugie życie ukraińskim pieśniom ludowym z różnych regionów kraju.

Natomiast na katowickim Rynku będzie można zobaczyć wystawę zdjęć dokumentujących zaangażowanie mieszkańców miasta w pomoc przyjeżdżającym do Katowic obywatelom Ukrainy.

W sobotę 25 lutego o godzinie 15.00 rozpocznie się przemarsz zorganizowany w ramach akcji Light Will Win Over Darkness. Zebrani zbiorą się na katowickim Rynku i przejdą ulicą 3 Maja do Placu Wolności, następnie ulicami: Matejki, Mikołowską, Andrzeja, Kościuszki, Wojewódzką, Plebiscytową, Jagiellońską, Francuską, Mariacką, Mielęckiego, Staromiejską do placu przed Teatrem Śląskim, gdzie zakończy się przemarsz.

Rok działań w liczbach

– Ostrożne szacunki pokazują, że w Katowicach schronienie znalazło kilkadziesiąt tysięcy osób uciekających przed wojną, a ostatni raport NBP pokazuje, że 26% z nich chciałoby zostać w Katowicach na stałe. W kulminacyjnym momencie raport Unii Metropolii Polskich mówił nawet o blisko 100 tys. osób szukających schronienia w Katowicach. To wszystko sprawiało, że pomoc potrzebna była na wielu polach. Dzięki zaangażowaniu wielu środowisk, w tym mieszkańców Katowic, przyjeżdżający do miasta uchodźcy mogli liczyć na pełne wsparcie i poczuć się bezpiecznie. Dziś sytuacja jest zupełnie inna. Nasze działania skupiają się przede wszystkim na integracji polsko-ukraińskiej, tak by obywatele Ukrainy, którzy zdecydowali się osiedlić w Katowicach, mogli tu wieść normalne życie – dodaje prezydent Marcin Krupa.

W Katowicach pomoc udzielana była od pierwszych dni wojny. Od początku zabezpieczane były niezbędne potrzeby w zakresie przyjęcia osób przybywających do Katowic. Jednym z podstawowych zadań była organizacja punktu powitalnego dla uchodźców, który na początku funkcjonował w Punkcie Informacyjnym dla Cudzoziemców prowadzonym przez Fundację In Corpore przy ul. Młyńskiej 5, następnie został zlokalizowany na terenie Międzynarodowego Dworca Autobusowego przy ul. Sądowej 5 w Katowicach. Zakres działania obejmował zapewnienie ciepłych posiłków dla osób przyjeżdżających do Katowic. Ogółem od początku wojny wydano łącznie ponad 150 tys. posiłków.

Materiał wideo z 1 marca 2022:

Kolejnym wyzwaniem była organizacja punktu przyjmowania darów, które były dostarczane zarówno przez mieszkańców Katowic oraz z zagranicy – w tym przez miasta partnerskie. Miejsce przeładunku darów zorganizowano na terenie centrum logistycznego przy ul. Miedzianej 15A., gdzie miastu bezpłatnie użyczono pomieszczenia magazynowego o łącznej powierzchni ponad 3,5 tys. m². Pomieszczenia wykorzystywane były do przechowywania przedmiotów codziennego użytku oraz żywności. Dysponowanie powierzchnią umożliwiło przeprowadzenie kilkudziesięciu akcji pomocowych na terenie miasta oraz zorganizowanie kilkunastu transportów z darami bezpośrednio do Ukrainy. Łącznie, przy pomocy pracowników jednostek i spółek miejskich oraz wolontariuszy, przyjęto i rozładowano ok. 250 ton darów.

– Skala pomocy w Katowicach była tak duża dzięki szybkim decyzjom prezydenta Marcina Krupy i zaangażowaniu tysięcy ludzi dobrej woli – naszych mieszkańców, wolontariuszy, pracowników urzędu miasta i naszych jednostek, firm i instytucji. Szczególnie w pierwszych tygodniach po agresji Rosji musieliśmy błyskawicznie reagować, by zaspokajać najważniejsze potrzeby Ukraińców. Tysiące przemarzniętych i głodnych osób, często po kilkudniowej podróży, marzyło o tym, by znaleźć ciepłe miejsce na nocleg, wykąpać się i zjeść ciepły posiłek. Musieliśmy też zapewnić ciepłą odzież i podstawowe przybory higieniczne – bo wielu Ukraińców nie zdążyło spakować niczego poza małym plecakiem czy torbą. Odnalezienie się w obcym kraju jest trudne, dlatego przygotowaliśmy informatory w języku ukraińskim oraz korzystaliśmy z pomocy osób ukraińskojęzycznych. 14 obiektów zaadaptowaliśmy na miejsca noclegowe, kolejne 3 na magazyny. Z czasem pomoc doraźna przerodziła się w systemową i trwa do dziś – wspomina Maciej Stachura, sekretarz miasta, który z ramienia prezydenta Katowic koordynował akcję pomocową w całym mieście. Miasto współpracowało z grupą 219 wolontariuszy oraz wolontariuszami Stowarzyszenia Regionalne Centrum Wolontariatu. Podpisano ponad 60 porozumień z wolontariuszami, którzy świadczyli pracę ponad 30 dni.

W marcu pojawiły się pierwsze wytyczne ustawowe i działania miasta oprócz pomocy, objęły także kwestie organizacji specjalnych punktów, gdzie uchodźcy mogli wyrobić numer pesel, a także działania realizowane przez katowicki MOPS dotyczące wypłaty specjalnych świadczeń. W ramach realizacji zadań wynikających z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy m.in. nadawane są w Katowicach numery PESEL. Łącznie w Katowicach nadano ponad 16,4 tys. numerów PESEL i wykonano ponad 14,6 tys. zdjęć.

Terenowe Punkty Pomocy Społecznej objęły różnym wsparciem 4162 osoby (1529 rodzin). Zakupiono i wydano paczki dla Uchodźców w TPPS-ach łącznie dla 349 Polaków, którzy zgłosili się z Ukraińcami, 2143 Ukraińców, którzy zgłosili się sami. Złożono narastająco 8044 wnioski o jednorazowe świadczenie dla obywateli Ukrainy oraz 7121 wniosków o świadczenie 40 zł.

Integracja polsko-ukraińska

– Od początku działań staramy się nie tylko pomagać, ale także integrować obywateli Ukrainy z mieszkańcami Katowic. Organizowaliśmy zajęcia z nauki języka polskiego, w których udział wzięło kilkaset osób oraz zajęcia integracyjne w ramach akcji „Lato w Mieście” i „Zima w Mieście”. Zatrudniamy ukraińskojęzyczne pomoce nauczyciela i nauczycieli a obecnie, również w ramach środków UNICEF, asystentów międzykulturowych – wylicza Grażyna Burek, zastępca naczelnika wydziału edukacji i sportu.

W kwietniu ubiegłego roku, na terenie akademików przy ul. Franciszkańskiej zaadaptowanych na cele mieszkaniowe, odbył się piknik integracyjny. Podobna impreza odbyła się pod koniec lipca w centrum miasta, obok Spodka. Nie brakowało również gestów solidarności. W Katowicach zorganizowano koncert dla Ukrainy w NOSPR-ze, który był okazją do podziękowań wszystkim zaangażowanym w pomoc. Natomiast katowicki Rynek i Spodek zostały podświetlone barwami narodowymi Ukrainy.

Na 10 stycznia do samorządowych jednostek oświatowych zlokalizowanych na terenie Katowic uczęszczało 2646 uczniów: MP – 655; SP – 1 695, szkoły ponadpodstawowe; szkoły specjalne – 26. Ponadto uczniowie ukraińscy uczą się w Zesple Szkół Zawodowych Specjalnych nr 6 i w szkołach przyszpitalnych w liczbie 141. Duże grono dzieci uczy się zdalnie.

Żłobek Miejski realizuje projekt pn. Zwiększenie dostępności do żłobków oraz programów wspierających rozwój wczesnodziecięcy, finansowany ze środków UNICEF i mający na celu w szczególności wsparcie dzieci i rodzin ukraińskich w procesie ich włączenia społecznego. W ramach projektu uruchomionych zostało 32 dodatkowych miejsc opieki żłobkowej dla dzieci ukraińskich w 13 Oddziałach Żłobka Miejskiego w Katowicach, zakupiono dodatkowe wyposażenie sal dziecięcych i placów zabaw, utworzono dwie Sale Doświadczania Świata (w Oddziale przy ul. Ordona A oraz ul. Tysiąclecia 45) oraz gabinet specjalistów w Oddziale Żłobka Miejskiego przy ul. Ordona 3A – celem prowadzenia indywidualnych konsultacji przez psychologa i logopedę. Na terenie wszystkich Oddziałów w okresie od stycznia do grudnia 2023 r. prowadzone są zajęcia grupowe przez specjalistów (psychologa, logopedę, pedagoga, arteterapeutę, muzykoterapeutę oraz z zakresu integracji sensorycznej), wspierające wszechstronny rozwój wszystkich dzieci oraz wpływające na integrację w grupach. Dla wszystkich rodziców dzieci objętych opieką w Żłobku Miejskim w Katowicach wdrożona została aplikacja LiveKid (w oparciu o rozbudowane sieci WiFi i zakupiony sprzęt komputerowy), umożliwiająca efektywną komunikację z rodzicami – również w języku ukraińskim). Projekt obejmuje także cykl szkoleń dla pracowników, mających na celu podniesienie kompetencji w zakresie udzielania wsparcia dzieciom objętych opieką żłobkową oraz wiele warsztatów, spotkań z rodzicami na terenie wszystkich Oddziałów Żłobka Miejskiego w Katowicach, mających na celu w szczególności integrację rodzin polskich i ukraińskich.

W sumie na pomoc obywatelom Ukrainy miasto wydatkowało ponad 100 mln zł. Ponad 2,5 mln zł to środki miasta pochodzące z rezerwy celowej na zadania z zakresu zarządzania kryzysowego. Środki z budżetu państwa przekazywane na podstawie przepisów prawa, zawartych porozumień i wydanych decyzji przez wojewodę z przeznaczeniem na pomoc obywatelom Ukrainy m.in.: zapewnienie zakwaterowania i całodziennego wyżywienia, transportu, środków czystości i higieny osobistej, świadczenie 300+, nadanie nr PESEL, świadczenie rodzinne, wypłata świadczeń pieniężnych 40 zł, pomoc psychologiczna, świadczenia z zakresu pomocy społecznej to kwota ponad 50 mln zł. Ponad milion zł to darowizny z innych miast współpracujących z Katowicami – m.in. Tajpej i Kolonii. Na darowiznę rzeczową zdecydowało się Saint-Etienne. Dzięki darowiznom finansowym możliwy był m.in.: remont i wykonanie prac modernizacyjnych na parterze internatu Katowickiego Centrum Edukacji Zawodowej  oraz zakup wyposażenia i mebli celem stworzenia dla 53 osób z Ukrainy warunków do długotrwałego zamieszkania w Katowicach. Środki przeznaczone zostały także na sfinansowanie kosztów zajęć nauki języka polskiego dla uczniów z Ukrainy w wieku 13-17 lat (160 dzieci) i dla osób dorosłych (146 osób ) a także zakup sprzętu multimedialnego dla dzieci z Ukrainy do nauki zdalnej.

Ponad 1,3 mln zł zostało przekazanych przez Górnośląsko-Zagłebiowską Metropolię. Te pieniądze zostały wydane na zakup środków czystości, artykułów higienicznych, zapewnienie transportu do miejsc zakwaterowania, zapewnienie artykułów i produktów spożywczych, zapewnienie artykułów medycznych i opatrunkowych, wyposażenia w miejscach zakwaterowania, finansowanie wynajmu lokali oraz magazynów, organizacja zajęć artystycznych, finansowanie kosztów pobytu w internacie uczniów z Ukrainy. Ponad 46 mln zł to środki będące efektem współpracy miasta z UNICEF-em. Realizacja zadań została zaplanowana na lata 2022-2023.

Wszelkie materiały promocyjno-reklamowe mają charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowią one podstawy do wzięcia udziału w Promocji, w szczególności nie są ofertą w rozumieniu art. 66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. 2020, poz. 1740 z późn. zm.).